محبوبه زارع زاده مهریزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ترب
مهسا واعظ تهرانی - دانشجوی دکترای سازههای آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
علی باقری - استادیار مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

تجارت جهانی کالا ها یک جریان بین المللی از آب مجازی را بوجود می آورد که اصطلاحاً تجارت آب مجازی نامیده می شود. همزمان با آغاز تجارت بین المللی کالاها جریان آب مجازی از منطقهای به منطقه دیگر در جهان در حال جریان است. به وجود آمدن این جریان گاهی سبب حفظ منابع آب ملی و جهانی و گاهی نیز سبب از بین بردن این منابع برای کسب حداکثر سود میشوند. همچنین تجارت آب مجازی گاهی مشکلات اقتصادی و اجتماعی را در منطقه در پی خواهد داشت. به نظر میرسد که با تصمیمگیری همهجانبه و آیندهنگر بتوان مدیریت صحیحی را در راستای حفظ منابع ملی و کسب حداکثر سود اعمال نمود. یکی از ابزارهای مدیریتی برای این منظور، علم دینامیک سیستمها System Dynamics است. به کمک این علم، میتوان عکسالعمل سیستم را در برابر هر یک از سیاستهای پیشنهادی مشاهده نمود و بر اساس نتایج و عکسالعملهای سیستم، سیاست مناسب را در منطقه انتخاب نمود. هدف از این تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی و اجتماعی تجارت آب مجازی با رویکرد دینامیک سیستمها میباشد. شناخت بهتر اثرات ناشی از تجارت آب مجازی و نیز بررسی سیاستهای متفاوت آن تجارت، از مهمترین اهداف این تحقیق میباشد. با استفاده از رویکرد پویایی سیستمها در تجارت آب مجازی می توان سیاستهای مناسب را با توجه به اثرات درازمدت آنها در آینده اتخاذ نمود. نتایج نشان میدهند که در برخی از مناطق به دلیل واردات محصولات، کشاورزان بیکار شده و مطلوبیت منطقه کاهش مییابد. این امر باعث بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی خواهد شد که لزوم بازنگری در سیاستهای واردات و صادرات کالاها را با در نظر گرفتن تبعات تجارت آب مجازی ایجاد خواهد کرد.

آب مجازی، تجارت، دینامیک سیستمها، مشکلات اقتصادی و اجتماعی