مریم وریج کاظمی - دانشجو دکترا جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

چالش های ژئوپلیتیکی ایران مانند همجواری با کانونهای افراط گرای مذهبی- فرقه ای پاکستان و افغانستان که زمینه ساز شکل گیری تروریسم سازمان یافته میشود ضمن دخالت بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای هم می تواند پتانسیل های وسیعی را برای آسیب پذیری ساختارهای قومی -مذهبی داخل مرزهای شرق و جنوب شرق ایران بوجود آورد و هم باعث رقابت بین آنها برای رسیدن به مقاصد سیاسی-اقتصادی شود. این در حالیست که استانهای مرزی و نواحی پیرامونی مرزهای ایران دربرگیرنده گروه های ناسیونالیست قومی-مذهبی متنوعی هستند که سعی در شکاف بین خود با حکومت مرکزی ایران دارند و گسترش بحران و تنش بین اقوام از سیاست های آنها برای بسترسازی خشونت و تروریسم در راستای تجزیه طلبی صورت می گیرد. از این رو رقابتهای ژئوپلیتیکی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای که در اینجا عربستان سعودی و ایالات متحده امریکا مدنظر است فضای ملتهب را به دلیل اتخاذ استراتژی ناهمگن با ساختارهای قومی-قبیله ای ساکنین منطقه بوجود آورده است که رقابت و همکاری را نه تنها توسعه نخواهند داد بلکه تنش و درگیری را وسعت می بخشد.از این رو مقاله حاضر ضمن بررسی محیط امنیتی پاکستان به عنوان بزرگترین چالش ژئوپلیتیکی ایران و افغانستان و ریشه های شکل گیری افراط گرایی در منطقه که منشعب از مدارس مذهبی پاکستان است؛ با روش تحلیلی-توصیفی به این فرضیه که بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای با ایجاد رقابتهای ژئوپلیتیکی از طریق مدارس مذهبی در پاکستان موجب ترویج خشونت و تروریسم در مناطق مرزی شرق و جنوب شرق ایران که از تعصبات قومی-مذهبی رنج می برد میشود، پاسخ خواهد داد و در نهایت به این نتیجه مشخص می رسد که با توانمند سازی بومی در جهت اشتغال،افزایش درآمد، گسترش تولید و تجارت در مناطقی با شکاف قومی-مذهبی می توان خشونت گرایی قومی-مذهبی که از ریشه های مهم تروریسم در منطقه مورد نظر است را کاهش داد.

مرزهای شرق و جنوب شرق ایران،پاکستان،بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای،خشونت قومی-مذهبی،تروریسم.