علی اصغر میرک زاده - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه
مجید بهرامی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه رازی کرمانشاه
اقدس ولی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه رازی کرمانشاه

آب مورد استفاده در فرآیند تولید یک محصول کشاورزی یا صنعتی آب مجازی موجود در محصول نامیده می شود. با توجه به کاهش منابع آبی در جهان و همچنین افزایش رو به رشد سرعت جمعیت در کشورهای جهان به ویژه کشورهای درحال رشد، برخی کشورها به برآورد هزینه-فرصت تولید محصولات بر اساس مزیت نسبی پرداخته و بر اساس آن تصمیم به تولید یا واردات محصولات کشاورزی و صنعتی در راستای پایداری منابع طبیعی گرفته اند. این مقاله ابتدا به مفهوم آب مجازی، مسائل و دیدگاه ها، اصول سنجش ارزش ها، ارزش عملی و کمیت محتوای آب مجازی پرداخته سپس وضعیت تجارت آب مجازی در برخی کشورهای جهان را بر اساس مزیت نسبی و فرصت ها و چالش های موجود بررسی کرده و لزوم مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک در تجارت آب مجازی را مشخص نموده است و در نهایت به بررسی وضعیت تجارت آب مجازی در ایران پرداخته و اهمیت آشنا شدن کارشناسان و مسئولین تمامی بخش ها به ویژه بخش ترویج و آموزش کشاورزی جهت مطلع نمودن کشاورزان، بهره برداران و مصرف کنندگان محصولات کشاورزی از ارزش آب را نشان داده است که خود گامی مهم و رویکردی نوین در مباحث توسعه کشاورزی است.

آب مجازی، تجارت آب، مدیریت و برنامه ریزی، توسعه کشاورزی