مرتضی پورزارع - استادیار جغرافیای طبیعی – ژئومورفولوژی، دانشگاه امام علی (ع)، تهران
پیمان گراوند - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و دفاع مقدس، دانشگاه لرستان، خرم آباد

طرح مسئله:جغرافیای سیاسی، عملکرد سیاست و قدرت در تقسیم و تجمیع فضا و متقابلاً تأثیر فضاها و مکانهای به وجود آمده برفرآیندهای سیاسی را بررسی میکند. واژه تجمیع فضا که در گامی فراتر از واژه تقسیم فضا قرار دارد، به کمرنگ شدن نقش مرزهای بین الملل و تشکیل سازمانهای منطقه ای اشاره دارد. در منطقه خلیج فارس، علیرغم اختلافات مرزی جزئی، این کشورها توانستند اکثر مرزهای آبی خود در خلیج فارس را مشخص نمایند؛ و در زمینه تقسیم فضا موفق عمل نموده و تأثیر فضاهای به وجود آمده ناشی از تقسیم فضا را بر الگوهای مختلف رابطه لمس نمایند و از مرحله منطقه ژئوپلیتیکی به سازه ژئوپولیتیکی تحول یابند. اما در بخش تجمیع فضا به علت اندیشه های سیاسی غالب نتوانستند به سازمان منطقه ای تکامل یابند.روش پژوهش: در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای در ابتدا مهمترین اندیشه های سیاسی غالب بر سازه ژئوپولیتیکی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه اقدام به تبیین مهمترین اندیشه های سیاسی جدید و همه گیر مورد نیاز برای تحول و تکامل سازه ژئوپلیتیکی خلیج فارس به سازمان منطقه ای نموده است.یافته ها: اندیشه سیاسی تشکیل شورای همکاری خلیج فارس باعث تحول منطقه جغرافیایی خلیج فارس به منطقه ژئوپولیتیک و اندیشه سیاسی نظم نوین جهانی باعث تحول منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس به سازه منطقه ای گردیده است. اندیشه های سیاسی مورد نیاز برای تکامل سازه منطقه ای خلیج فارس به سازمان منطقه ای شامل: خروج کشورهای فرامنطقه ای از کشورهای حوزه خلیج فارس و نقش آفرینی دیپلماسی مثبت با کمرنگکردن نقش نیروهای واگرا و تقویت نیروهای همگرا می باشند.نتیجه گیری: تنها راه گذار سازه ژئوپلیتیکی خلیج فارس به سازمان منطقه ای، خروج کشورهای فرامنطقه ای از کشورهای حوزه خلیج فارس میباشد.

خلیج فارس، سازه ژئوپلیتیکی، سازمان منطقه ای،تجمیع فضا، اندیشه سیاسی.