سیروس احمدی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
ریحانه صالح آبادی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس،

طرح مساله: امروزه یکی از مهمترین عرصه های مطالعاتی در حوزه جغرافیای سیاسی موضوع مرز و مدیریت بهینه آن میباشد. تاکنون تحقیقات در ارتباط با مسائل و مشکلات مربوط به این مناطق صورت گرفته است اما توجه به بحث مدیریت مرزی با شیوه های نوین کمتر مد نظر صاحب نظران این عرصه بوده است.روش: بنابراین در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از نرم افزار MICMACدرصدد تبیین و بررسی مولفه ها و روشهای نوین مدیریت مناطق مرزی کشور هستیم.یافته ها: یافته های پژوهش نشان میدهد با پیشرفت علم و فناوری و وارد شدن متغیرها و ابعاد گوناگون در عرصه مطالعات مرزی میتوان روشهای مدیریتی نوینی را برای بهبود شرایط زندگی در این مناطق ایجاد نمود. مولفه های مرتبط با مدیریت مرزی را میتوان در چهار بعد اقتصادی (توسعه مناطق مرزی، مدیریت مالی، مدیریت انطباقی ...)، اجتماعی-فرهنگی (جامعه مرزی پلیس، مشارکت و تقویت جوامع مرزی، مدیریت منابع انسانی ....)، سیاسی-حکومتی (مدیریت گشتهای مرزی مشترک، مراکز مرزی مشترک، بانکهای اطلاعاتی مشترک، مدیریت سازمانی، مدیریت گمرکی ... ) و فناوری- امنیتی (اپتیکی، رادار، شبکه حسگر بیسیم و مدیریت فناورانه ... ) تقسیم بندی نمود. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل نظرات خبرگان مرزی با استفاده از نرم افزار MICMAC نشان میدهد که مولفه هایی مانند مدیریت توسعه مناطق مرزی، توسعه تواناییهای مدیریت مرزی، مدیریت یکپارچه مرزی، تقویت مرز فیزیکی، مدیریت راهروهای تجاری، سیستمهای اطلاعاتی مدیریت مرزی، مدیریت پلیس مرزی، بهره گیری از مدیریت فناورانه، مدیریت مراکز مرزی مشترک، شبکه حسگر بی سیم، مدیریت اپتیکی، جامعه مرزی پلیس، تضعیف انگیزه ها از طریق تغییر در سیاستها، مدیریت حقوقی-نهادی و مدیریت گمرکی دارای بیشترین تأثیرگذاری بر مدیریت مرزی هستند.نتیجه گیری: بنابراین میتوان بیان نمود که توجه به تمامی ابعاد با رویکردی سیستمی میتواند در غالب یک مدل جامع برای مدیریت مرزی کشور مورد توجه قرار گیرد.

مرز، روشهای نوین مرزی، مناطق مرزی، کشورداری، MICMAC