هوشنگ قمرنیا - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه رازی کرمانشاه
محمد زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه رازی کرمانشاه

محاسبه مقدار تلفات انرژی در جریان سیال از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. یکی از متداول ترین روش ها برای محاسبه تلفات ناشی از اصطکاک در جریا نهای داخلی لوله ها کاربرد معادله دارسی – ویسباخ است. ضریب اصطکاک در این معادله با استفاده از رابطه غیرصریح کلبروک و نیز دیاگرام مودی تعیین می شود. دیاگرام مودی در واقع نمودار معادله کلبروک می باشد و این دیاگرام از 65 سال پیش مورد استفاده قرار گرفته است. در سال های اخیر از شبکه های عصبی مصنوعی در زمینه های مهندسی به عنوان ابزار پیش بینی استفاده های بسیاری شده است. در تحقیق حاضر ضرورت استفاده از مدل شبکه های عصبی مصنوعی برای تعیین ضریب اصطکاک و دلایل افزایش و یا کاهش خطا در رژیم های مختلف جریان در لوله ها مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی های به عمل آمده معلوم شد که می توان به جای استفاده از دیاگرام مودی و حل عددی معادله غیر صریح کلبروک از شبکه های عصبی مصنوعی استفاده کرد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که کاربرد مدل شبکه های عصبی مصنوعی در جریان متلاطم مفید بوده و در مورد جریان های ورقه ای و انتقالی ضرورتی ندارد

جریان سیال، خطا، دیاگرام مودی، شبکه های عصبی مصنوعی، معادله کلبروک