ندا بیگدلی - دانشجوی دکتری زبانشناسی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
وحید صادقی - دانشیار زبانشناسی گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

 در پژوهش حاضر، شیوة پردازش ادراکی جفت واکه­های انگلیسی /i-I/ و /u-U/ در چارچوب انگارة همگونی ادراکی توسط گویشوران فارسی­زبان بررسی شده است. برای این منظور، دو جفت کلمه feet-fit و fool-full، به­ترتیب شامل تقابل­های واکه­ای /I-i/ و/ʊ-u/ از سطح پیکرة گفتاری طبیعی انگلیسی استخراج و پارامتر­های دیرش و فرکانس­های F1 و F2 (همبستة صوتی کیفیت واکه) بر آنها بازسازی شدند. محرک­های بازسازی­شده پیوستارهای دیرش، کیفیت واکه و دیرش+کیفیت واکه در آزمون تشخیص، به تعدادی گویشور فارسی­زبان ارائه و از آنها خواسته شده است درباره "یکسان" یا "متفاوت" بودن جفت محرک­هایی که به­صورت متوالی برای آنها پخش می­شوند، تصمیم­گیری کنند. نتایج نشان داد که پاسخ­های شنیداری شنوندگان به پیوستارهای صوتی دیرش و کیفیت واکه، الگویی کاملاً متفاوت دارد. دیرش واکه بر درک شنیداری تقابل­های واکه­ای تأثیر بسزایی دارد؛ به­طوری که شنوندگان فارسی­زبان صرف­نظر از میزان آشنایی­شان به زبان انگلیسی به اختلاف دیرش محرک­ها برای تشخیص جفت واکه­های انگلیسی ذکرشده، بسیار حساس هستند. تغییرات کیفی واکه­ها به صورت تابعی از تغییرات فرکانس‌هایF1  و F2، تفاوت­های قابل­ملاحظه­ای را در منحنی توزیع پاسخ­های شنیداری ایجاد نکرد. به­علاوه، الگوی توزیع پاسخ­ها به محرک­های ترکیبی دیرش + کیفیت واکه، تا حد زیادی مشابه پیوستار دیرش بود. به­طور خلاصه، نتایج به دست آمده با تأیید انگارة همگونی ادراکی، نشان داد همگونی تقابل­های واکه­ای /I-i/ و /ʊ-u/ با نظام واکه­ای فارسی تابع نوعی همگونی دومقوله­ای است که بر اساس آن هر دو مقولة جفت واکه­های انگلیسی /I-i/ و /ʊ-u/ برای فارسی­زبانان با سطح اطمینان بالایی قابل درک است.

نظریة همگونی ادراکی, تقابل‌های واکه‌ای, پردازش ادراکی, دیرش, کیفیت واکه