امین بنی طالبی - گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران.
اسماعیل صادقی - گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران.

ابن‌یمین فریومدی، یکی از شاعرانی است که اگرچه در زمینۀ قصیده، غزل، مثنوی و ... جزء شاعران طراز اول زبان فارسی نیست؛ اما در زمینۀ قطعات اخلاقی، اندرزی و حکمی از جمله شاعران برجستۀ ایران محسوب می-شود. در این پژوهش، جنبه‌های گوناگون و برجستۀ معناشناختی و زیباشناختی قطعات این شاعرِ مورد بررسی قرار گرفته‌ است؛ جنبه‌هایی که در آن بر ریشۀ یونانی «بوطیقا» تکیه می‌شود؛ یعنی استقلال و ویژگی-های ساختاری و قواعد زیباشناختی- معناشناختی اثر. نتیجه نشان می‌دهد که رابطۀ معنادار و استواری میان نگرش و نگارش شاعر وجود دارد و تسلط مفاهیم مرکزی همچون دنیاگریزی، اعتراض، بخشش، خردورزی و اغتنام فرصت بر ذهنیت و جهان‌بینی شاعر، سبب گرایش او به واژگان خاص و شگردهای ادبی ویژه‌ای از جمله تضاد، تشبیه، تمثیل، ایهام تناسب، تلمیح و جناس شده است. روش پژوهش، توصیفی است و نتایج با استفاده از تحلیل بیت‌ها، به شیوۀ کتابخانه‌ای و سندکاوی بررسی شده‌اند و در پایان، بسامدی از قلمروی زیباشناختی قطعات ابن‌یمین ارائه شده‌است.

قطعه, قلمروی معناشناختی, قلمروی زیباشناختی, ابن‌یمین فریومدی