رضا دریکوندی - دانشجوی دکتری دوره ایران اسلامی دانشگاه شیراز
محمد علی رنجبر - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

سیاست اقتصادی شاه‌عباس اول و زیارت مشهد چکیده در دوره‌هایی که شهرهای مذهبی عراق در تصرف صفویان بود زوار ایرانی می‌توانستند با آسودگی به زیارت مشاهد متبرکه شیعه بروند و هزینه‌هایی که در طول سفر می‌کردند نیز درنهایت نصیب والیان صفوی می‌شد؛ اما در برهه‌هایی که عثمانی‌ها بر این شهرها چیره می‌شدند به بهانه‌های مختلف هزینه‌های گزافی از زوار ایرانی می‌گرفتند. این امر به همراه مبالغ کثیری که توسط حجاج در زیارت سالانه حج خرج می‌شد موجب خروج حجم عظیمی از نقدینگی از قلمرو صفویان می‌شد. پژوهش حاضر باهدف بررسی نحوه مواجهه شاه‌عباس با این مسئله به روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر متون کتابخانه‌ای انجام‌گرفته و درصدد پاسخ به این سؤال است که شاه‌عباس برای جلوگیری از خروج سرمایه از قلمرو خود چه سیاستی در پیش گرفته است؟ بر اساس نتایج شاه‌عباس ازیک‌طرف شروط مالی سنگینی برای زوار و حجاج گذاشت و از جانب دیگر تلاش نمود تا با اقدامات تبلیغی و فعالیت‌های عمرانی مشهد را به کانون نخست زیارتی شیعیان تبدیل کند. واژه‌های کلیدی: زیارت مشهد، شاه‌عباس اول، عتبات، اقتصاد، سیاست‌های مذهبی.

واژه‌های کلیدی: زیارت مشهد, شاه‌عباس اول, عتبات, اقتصاد, سیاست‌های مذهبی