علی اصغر ربانی فرد - مدرس تربیت معلم امام خمینی (ره) شهرستان گرگان

در دهه های اخیر پیامدهای زیست محیطی متاثر از برداشت بی رویه آب در اثر افزایش جمعیت همراه با فعالیت های کشاورزی و صنعتی زیان های جبران ناپذیری را بر پیکره محیط زیست وارد ساخته است و سبب تغییر مکانیسم های زیست محیطی شده است . خطر نشست منطقه ای بر اثر افت سطح آب های زیرزمینی یک خطر جهانی است و در مقیاس جهانی مورد توجه قرار گرفته است . در سال های اخیر، در برخی ن قاط خشک و نیمه خشک ایران با بارندگی سالانه کم نشست زمین همراه با افت ممتد سطح آب زیرزمینی در اثر پمپاژ بی رویه چاههای کشاورزی گزارش شده است. در این مقاله اثرات زیست محیطی ناشی از این پدیده در دشت جوین سبزوار مورد بررسی قرار گرفته است. دشت جوین در شمال شرق ایران ،شمال شهرستان سبزوار و غرب شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی و مختصات 36 عرض شمالی واقع گردیده است . راه آهن ° 36 تا ′ 45 ° 58 طول شرقی و ′ 15 ° 56 تا ′ 30 ° جغرافیایی ′ 30 تهران- مشهد در ایستگاههای نقاب، آزادوار و سلطان آباد و جاده های آسفالته سبزوار- نیشابور و سبزوار- قوچان امکان ارتباط با آن دشت را مقدور می نمایند . در دشت جوین حدود 95 درصد از مصارف شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب زیرزمینی تامین می گرد د . یکی از مشکلات مهم در ارتباط با برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی، افت سطح آب و متراکم شدن لایه ها و رسوبات می باشد. افت ممتد سطح آب زیرزمینی باعث شده تا این منطقه در زمره دشت های بحرانی قرار گیرد.

نشست منطقه ای زمین، ارزیابی زیست محیطی، افت سطح آب زیرزمینی، بیابان زایی