جواد قاسمی - استادیار، موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
اسماعیل کرمی دهکردی - دانشیار، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان

جوانان، سرمایه های انسانی اصلی برای تحقق اهداف توسعه ملی در هر کشور به شمار میروند. با توجه به درصد جمعیت جوان بالا در کشور، ضروری است تا برنامه ریزی مناسبی برای استفاده بهینه از این منبع باارزش صورت پذیرد، در غیر اینصورت کشور با چالش های بسیاری مواجه خواهد آمد. در این بین، جوامع روستایی و عشایری نیز برای تامین معیشت پایدار، پایداری جمعیت، تولید غذایی سالم و امنیت غذایی کشور، نیازمند برخورداری از نیروی جوان، پویا، کارآمد و توانمند است. اما بررسی آماری در طی 60 سال اخیر در کشور نشان دهنده کاهش نسبت جمعیت روستایی به شهری است، به طوریکه بر اساس آخرین سرشماری سال 1395، این نسبت به کمتر از 26 درصد رسیده است. از سویی، به دلایل مختلف، میزان مهاجرت جوانان از روستا به شهرها روند افزایشی داشته و این قشر با مشکلاتی در زمینه اشتغال مواجه هستند و ادامه این روند میتواند زنگ خطر بزرگی برای پایداری این مناطق به شمار رود. در این بین، نظام ترویج کشاورزی، مسئولیت افزایش دانش، مهارت و توانمندسازی بهره برداران بخش کشاورزی، منابع طبیعی و جامعه عشایری و توسعه نظامهای بهره برداری پایدار را برعهده دارد و با بهره گیری از رهیافت ها و فنون متنوع ترویجی بر اساس سیاستها و اولویتهای بخش کشاورزی، زمینه های به کارگیری دانش و فناوریهای نوین و تلفیق آن با دانش بومی را فراهم می کند. یکی از گروه های هدف کلیدی نظام ترویج، جوانان روستایی و عشایری هستند که ضروری است با توجه به شرایط و نیازهای فعلی جامعه روستایی و عشایری کشور، همچنین، به منظور تحقق محورهای هفتگانه ماموریت های بیانیه گام دوم انقلاب که جوانان، محورتحقق نظام پیشرفته اسلامی برشمرده شده است، بازاندیشی و بارتعریفی به منظور ارائه برنامه جامع ترویج و توسعه ظرفیت های جوانان روستایی و عشایری صورت پذیرد که در این نوشتار تحلیلی به اهمیت این مقوله و اهداف برنامه پرداخته میشود.

ترویج کشاورزی، جوانان روستایی و عشایری، توسعه ظرفیتها، بیانیه گام دوم انقلاب