محمدعلی افشاری - دانش آموخته حوزه علمیه قم و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم انسانی، دانشکده مدیریت
مرضیه گنجعلی دارانی - کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه قم، دانشکده الهیات، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی

هدف از این مقاله، بررسی ادله مقارنت و عدم مقارنت رضایت در بیع فضولی می باشد. برای بررسی این موضوع، ابتدا پیشینه ای از بیع فضولی و قائلین به صحت و بطلان آن بیان گردید و معانی لغوی و اصطلاحی از منظر فقها و قانون بررسی شد. آراء و نظرات فقهاء در آیه تراضی و ادله قائلین به صحت و بطلان بیع فضولی مطرح گردید و نتیجه این شد که آیه تراضی، در مقام بیان مقارنت رضایت در بیع فضولی نمی باشد. از نوآوری های این تحقیق، بیان نظر امام خمینی «ره» در مورد تراضی میان متعاقدین است. همچنین روایاتی که هر دو گروه موافق و مخالف مقارنت رضایت در بیع فضولی به آن متمسک شده بودند، بررسی گردید و نظرات فقهاء پیرامون آن نیز بیان شد . روایات نیز بیانگر لازم بودن شرط مقارنت در رضایت هنگام عقد نیستند. در اجماع و عقل نیز، نظر بر این شد که مقارنت شرط نمی باشد. همچنین با بررسی شرط متاخر در بیع فضولی و نگاه اصولی به این مقوله، نوآوری جدیدی در این بحث شکل گرفت. مقارنت تراضی متعاقدین در قانون نیز، بیان نشده است و تنها در این زمینه صحت معامله، معلق بر اجازه مالک اصیل می باشد.

بیع فضولی، مقارنت رضایت، شرط متأخر، قانون مدنی.