سجاد قاسمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
یاسر سلیمانی - دانشگاه امام صادق(ع)

بررسی تغییرات آینده خانواده نیازمند یک مدل نظری جامع است که هم پویایی و هم ایستایی تغییرات را در برگیرد. این مقاله در راستای تدوین چنین مدلی ارائه شده است. روش انجام مطالعه، تحلیل نظری است که طی آن از میان نظریات مختلف، سه رویکرد نظری فردگرایی، سرمایه اجتماعی و تکوین شکل انتخاب شده اند. بر اساس مدل برآمده از این سه نظریه، تغییرات آینده خانواده نتیجه استراتژیهایی است که نسل حاضر در جهت سازگاری با شرایط ساختاری بکار میبرد. این نسل با انجام بازاندیشی نسبت به شرایط ساختاری جامعه که در سیاست زندگی و مشی تربیتی آنان نسبت به فرزندان تبلور می یابد در شکل دادن به ساختارهای متفاوت در دوره بعد نقش دارد. نسل دوم متأثر از استراتژیهای والدین خود دارای عادت واره ای متفاوت خواهد بود. با توجه به اینکه بازاندیشی تحت تأثیر عادت واره ها صورت میگیرد و تغییر عادت واره ها از خلال تغییر سرمایه اجتماعی طی چندین نسل محقق میشود، تغییر ساختارها میبایست بسیار کند صورت گیرد که برخلاف شواهد تجربی است، اما بر اساس مدل ترکیبی پیشنهادی مقاله، تغییرات خانواده علاوه بر تأثیر عادت واره ها تحت تأثیر مستقیم عوامل ساختاری نیز هست که باعث سرعت تغییرات میگردد.

تغییرات خانواده، عادت واره، بازاندیشی، سرمایه اجتماعی، تکوین شکل