عباس قلندرزاده - دانشیار مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران
محمد احمدی - دانشجوی دکتری عمران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
مسعود صمدیان - مدیر امور پژوهش، شرکت گاز استان تهران، تهران، ایران
خسرو برگی - استاد مهندسی عمران، ، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران

لوله هاي مدفون در خاك، که بخشی از شریانهاي حیاتی به حساب می آیند، آسیب هاي گوناگونی را در اثر زلزله میتوانند متحمل شوند. لذا مطالعه اثرات زلزله بر روي آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. گسترش جانبی ناشی از روانگرایی که در سطوح شیبدار با شیب هاي بسیار اندك رخ میدهد، یکی از این آسیبهاست که میتواند بسیار مخرب باشد. به دلیل حرکت توده عظیم خاك روانگرا به پایین دست شیب در هنگام زلزله، به لوله هاي مدفون نیروهاي نسبتاً زیادي وارد گشته که میتواند گسیختگی هایی را نیز در آن ایجاد کند.در تحقیق حاضر که با حمایت شرکت گاز استان تهران انجام پذیرفته است، از روش مدل سازي فیزیکی براي بررسی پدیده گسترش جانبی بر روي لوله هاي مدفون استفاده گردیده است. براي این امر چند آزمایش با استفاده از دستگاه میزلرزه در محیط 1g برنامه ریزي گردید و انجام پذیرفت. نتایج نشان میدهد باوجوداینکه در نمونه هاي آزمایش شده گسیختگی لوله مشاهده نگردید بااین حال نیروهاي زیادي ناشی از حرکت خاك به آن وارد شد که در واقعیت وجود این نیروها میتواند باعث گسیختگی لوله ها گردند. همچنین مشاهده گردید که دو نوع جابجایی دائمی میتواند به لوله آسیب وارد نماید. یکی جابجایی ناشی از حرکت شیب و دیگري نشست زمین در اثر روانگرایی. بررسی اندرکنش لوله و خاك ازجمله دیگر نتایج این تحقیق است.

گسترش جانبی، مدلسازی فیزیکی 1g، لوله مدفون، میزلرزه، روانگرایی