فرشاد احمدی - استادیار دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز
محمد امین مداح - استادیار دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز
محمد ناظری تهرودی - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه بیرجند

در این مطالعه بارش های منطقه ای حوضه های آبریز استان آذربایجان غربی در مقیاس ماهانه با استفاده از مدل های سری زمانی در دوره آماری 1391 - 1345 مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با استفاده از مدل های مذکور افق 10 ساله آتی ( 1401 - 1392 ) بارندگی های هر حوضه به صورت منطقه ای در مقیاس ماهانه پیش بینی گردید. برای نرمال کردن داده ها از توابع تبدیل مختلف استفاده و از آماره ضریب چولگی برای آزمون نرمال بودن داده ها استفاده شد. جهت بررسی ایستایی داده ها از آزمون ADF استفاده گردید. با حذف عوامل ناایستایی، سری های بارش ماهانه منطقه ای حوضه های آبریز استان ایستا شدند. برای سری بارش ماهانه حوضه آبریز ارس مدل AR(1) با داشتن کمترین مقدار معیار آکایكه اصلاح شده و با توجه به آزمون پورت مانتئو به عنوان مدل مناسب انتخاب شد. مقدار آماره ضریب همبستگی و جذر میانگین مربعات خطا در مدل مذکور برای سری بارش حوضه آبریز ارس به ترتیب 838 / 0 و (mm) 56 / 9 به دست آمد. مدل (AR (3 با توجه به مقدار آماره آکایكه اصلاح شده ( 38 / 1195 ) و آزمون نكویی برازش پورت مانتئو به عنوان مدل منتخب بارش منطقه ای حوضه آبریز دریاچه ارومیه برگزیده شد. مقدار آماره های R و RMSE مدل AR (3) معادل 852 / 0 و (mm) 51 / 15 به دست آمد. مناسب ترین مدل برای بارش منطقه ای حوضه آبریز زاب، مدل خطی ARMA(1,1) بود که مقدار آماره های R و RMSE آن برابر با 891 / 0 و (mm) 76 / 25 محاسبه گردید.

بارش، خودهمبستگی، سریزمانی، مدل