احد حبیب زاده - استایار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
مسعود خیرخواه زرکش - دانشیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
مالک رفیعی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی، ایران

فناوری سدهای زیرزمینی نقش موثر در ذخیره و استحصال بهینه آب به منظور تامین آب سالم، احیاء منابع طبیعی تجدید شونده، تغذیه سفره های زیرزمینی در مناطق خشک ایفا می کند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه در مناطقی که بارندگی به صورت فصلی و غیر قابل پیش بینی است، واقع شده اند در این کشورها تهیۀ آب تا حد زیادی از طریق ذخیره کردن آن در فصل پر باران برای فصل های کم باران و در سال های مرطوب برای سال های خشک انجام می شود. یکی از راه های برطرف کردن کمبودهای فصلی آب، استفاده از فناوری سدهای زیرزمینی به عنوان سامانه های استحصال آب باران و مدیریت سیلاب است، سد زیرزمینی از روش های ذخیرۀ آب است که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته، به دو صورت سدهای زیرزمینی و سدهای شنی اجرا می شوند. سدهای زیرزمینی در زیر سطح زمین ساخته می شوند، در صورتی که سدهای شنی آب را در رسوبات تجمع یافتۀ پشت سد، ذخیره می کنند. در این پژوهش به امکان سنجی و ارزیابی سد زیرزمینی مشنق در رابطه با حجم آب استحصالی پرداخته می شود. مهندسی سد زیرزمینی مشنق با عرض بستر 130 متر با متوسط عمق 15 متر در محل محور و 20 متر در محل دریاچه است. سطح آبگیری با احتساب شیب 5 درصدی رودخانه 39000 متر مربع بوده با احتساب عمق آبرفت حجم مخزن 585000 متر مکعب می باشد. و با احتساب تخلخل آبرفت (35%) و آبدهی مخصوص می توان 152100 متر مکعب آب قابل استحصال را برای این سد در نظر گرفت.

استحصال آب باران، سدهای زیرزمینی، سیلاب