فرزام ذریه قهرمان - کارشناس مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی ارومیه، ارومیه، ایران
رضا خانی - دانشجو کارشناسی ارشد مهندسی معدن – گرایش مکانیک سنگ، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
وحید غلامرضازاده - کارشناس ارشد مهندسی معدن – گرایش تونل و فضاهای زیرزمینی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران

گسترش استفاده از تونل ها به عنوان بخشی مهم از راهکار فرآیند جابجایی سبب توسعه و افزایش ابعادچنین سازه هایی می شود. در زمینه بهینه سازی الگوی حفاری تونل ها، سوال اساسی نحوه بخش بندیسطح مقطع تونل از لحاظ تعداد بخش ها و ابعاد آنها درحین حفاری است. در فرآیند حفر تونل،بحرانی ترین مرحله، حفر بخش تاج تونل می باشد و چنانچه حفر این بخش بطور صحیح انجام نشود،احتمال ناپایداری افزایش می یابد. در عملیات تونل سازی به روش مرحله ای تاج و پله، گسترش ناحیهپلاستیک علاوه بر خصوصیات ژئومکانیکی به شکل و نحوه اجرای عملیات وابسته می باشد. بر این اساس،گام حفاری تاج و کف تاثیر بسزائی در پایداری تونل دارند. برای محاسبه این دو پارامتر می توان ازروش های عددی و تجربی بهره برد. نتایج این مقاله نشان داد جهت جلوگیری از ناپایداری و کاهش فشاربر سیستم نگهداری، گام مناسب برای حفاری تاج و کف تونل 0.5 متر بدست آمد. با اجرای بدست آمدهدر تونل میزان جابجایی ها و اثرات تخریبی وارد بر سیستم نگهداری بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافت.

الگو بهینه حفاری، روش های تجربی RMR و Q روش مرحله ای تاج و پله، نگهداری تونل