امیر اکبری - استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد
فاطمه مسیح فر - کارشناسی ارشد تاریخ و مدرس پاره وقت

از زمان های گذشته بحث پیرامون مقام زن و ارزش اجتماعی نزد دانشمندان متفکران مورد بحث بوده است. وصف های فردوسی دربارۀ این صنف، پرصلابت است و ظرافتی دلنشین دارد. وی این صنف مخصوص را گاه مقام و منزلت فرشتگاه و گاه جایگاهی مانند اهریمن می دهد. فردوسی آگاهانه زنان را برتر و شیاستۀ تحسین می نمایاند. زنان شاهنامه دوستدار فرهنگ کشور خود، شجاع در اندیشه و رفتار، ایثارگر در عشق، وفادار به همسر و فرزند و آگاه و متفکرند. فردوسی در شاهنامه جایگاه ها و مقام هایی برای زن قائل شده است که جایگاه زن با عنوان مادر، برترین مقامی است که فردوسی برای زن برشمرده است. مادر در شاهنامه، مقامی بس ارجمند و در حد اعلای فداکاری و سرشار از دانایی و درایت و خردمندی است و همه جا محرم اسرار و غمخوار فرزند است. در شاهنامه مادر و زن با عالی ترین صفات انسانی وصف شده است؛ صفاتی چون خردمندی، وفاداری، شرم و حیا، پوشیده رویی و ... که این صفات، به گونه ای در وجود مادرانی چون: «فرانک» مادر فریدون و «سیندخت» مادر رودابه و «تهمینه» مادر سهراب و «کتایون» مادر اسفندیار و ... کاملاً مشهود است.

شاهنامه، خردمندی، وفاداری، شرم و حیا، پوشیده رویی، محرم اسرار، فرمانروایی