مصطفی گرجی - دانشیار دانشگاه پیام نور
فاطمه محمدی - کارشناس ارشد ادبیات فارسی

بررسی اجمالی تاریخ ادبیات ایران نشان می‌دهد که تقریباً هیچ دوره ای نبوده است که عناصر، مؤلفه‌ها و یا گفتمان‌های اسطوره‌ای در ادبیات فارسی نمود و بروز نیافته باشد. از آنجا که شعر یک فرایند ذهنی و تخیلی است که بیش از نثر، امکان پیوستگی و آمیزش با اسطوره‌ها را دارد، ادبیات در قالب شعر، پیش از نثر، این امکان را یافته است که با اسطوره و مولفه های اسطوره‌ای درآمیزد. شعر معاصر فارسی در دهه های اخیر، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، به دلیل جریاناتی همچون انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و پایداری مردم ایران، این امکان را یافته است که تحت تأثیر گفتمان‌های دینی و اسلامی با عناصر و مؤلفه‌های و اسطوره ای همراه شود و با نگاه باز و آفریینانه، اسباب تجدید حیات و باروری اسطوره را فراهم کند. با این رویکرد، یکی از شاعران متعهد پس از انقلاب اسلامی که بیان و کلام او در حوزه‌هایی مختلف معرفت‌شناسی در نوسان است و سوی دیگر، از اسطوره و کهن الگوهای اسطوره‌ای به عنوان یکی از عوامل ماندگاری هنر به خوبی بهره گرفته است، بی تردید قیصر امین‌پور است. با توجه به اهمیت جایگاه اسطوره در هنر و ادبیات، نویسنده در این مقاله سعی می‌کند با عنایت به اهمیت نظریۀ «لارنس کوپ» در طبقه‌بندی الگوهایی اسطوره‌ای در محورهایی اسطوره آفرینش، شخصیت/ قهرمان، فرجام، نجات و .... و نقش قیصر به عنوان یکی از شاعران انقلاب اسلامی و ادبیات متعهد که از اسطوره و مؤلفه‌های اسطوره ای در روساخت و ژرف ساخت بهره برده است، مجموعه اشعار او را با توجه به پارادایم و الگوهای اسطوره‌ای بررسی و تحلیل کند.

اسطوره، شعر معاصر، قیصر امین‌پور، لارنس کوپ