سعید شاه محمدی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی

اخلاق، جمع خلق، روش ها ورفتارهای آدمی در زندگی روزمره است و شیوه هایی است که برای کارهایش انتخاب می کند وهدف آن آراستگی و تخلق به سیرت فاضله است. هراثر هنری وادبی جذابیت هایی دارد که موجب فراگیر یا طرد شدگی آن می گردد. اربابان هنر و ادیبات به نوعی از ادبیات اخلاق محور به نام ادب تعلیمی روی آوردند که بازتابش سخن نیکو گفتن است از هزل دوری جستن. بازتاب افکار و مضامین اخلاق محور و مذهبی در شعر بسیاری از شاعران بزرگ ما مشهود است: از جمله حکیم نظامی گنجه ای شاعر بزرگ قرن ششم هجری که در اولین منظومه خود مخزن الاسرار بسیاری از افکار زاهدانه و گاه عارفانه خود را در جامه شعر عرضه داشت و اندیشه های اخلاقی او در منظومه های دیگر نیز به فراخور حال، خود را نشان می دهد. توجه به انسان و ویژگی های دوگانه وجودی او، در پنج گنج بسیار مورد توجه قرار گرفته است.حکیم گنجه می کوشد با کلام شاعرانه و با استفاده از ویژگی های دوگانه وجودی او، در پنج گنج بسیار مورد توجه قرار گرفته است. حکیم گنجه می کوشد با کلام شاعرانه و با استفاده از داستان های تاریخی و گاه تمثیلی، چهره آدمی را به طور شفاف به تصویر بکشد: هر دو وجه جسمانی و روحانی انسان مورد نظر شاعر است و بر آن است تا با پرداختن به این دو بعد، هدف از خلقت و آفرینش او را بیان کند. در این مقاله کوشش می شود به شیوه کتابخانه ای و توصیفی - تبیینی جلوه ای از افکار اخلاق اسلام محور حکیم گنجه بیان شود.

اخلاق، دین، شعر، انسان، سیرت، نظامی.