محسن محمدی فشارکی - دانشگاه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
پانته آ صفایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

غزل فارسی در گذر زمان دوره‌های گوناگونی را پشت سر گذاشته است؛ از دورانی که عمدتاً به شکل تغزل در سایۀ قصیده رخ می نمایاند، ... تا غزل سبک هندی، دوره ی بازگشت و سرانجام غزل نو که تحت تأثیر شعر نو به وجود آمد. غزل نو که غزل پنجاه سال اخیر است، تحت تأثیر سرعت شگفت‌انگیز تغییرات اجتماعی و سیاسی، و رشد باور نکردین علم و تکنولوژی، شکل ها و درون‌مایه‌های فراوانی را تجربه کرده است. یکی ازاین درون مایه ها که بر ویژگی‌های زبانی غزل اثر گذاشته است، پیامدهای اجتماعی و سیاسی انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران است. غزل جنگ، قسمتی از غزل نو است که از نظر مضمون به جنگ (اعم از دفاع مقدس، پایداری مردم فلسطین، جنگ در افغانستان و...) و آثار آن می‌پردازد. یکی از راه‌های شناخت ویژگی‌های سبکی این غزل، بررسی تشبیهات به کار رفته در تعداد قابل قبول از آثار برجستۀ آن است. در مقاله ضمن تحلیل ساختارهای گوناگون تشبیه در غزل و تهیۀ آمار تقریبی آن، به این مساله پرداخته می‌شود که تشبیه، به عنوان ویژگی سبکی این نوع غزل چه مشخصه‌هایی دارد. همچنین به گونه‌هایی از تشبیه اشاره می‌شود که یا خاص غزل معاصر است و یا در آثار پیشین هست و در کتب بلاغی به آن اشارۀ مشخصی نشده است.

غزل، شعر جنگ، تشبیه، ویژگی سبکی