فرامرز میرزایی - استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا
مریم مرادی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا

مکان، عنصر اساسی فـضاسازی داستان در رمان های ادبیات پایداری فلسطین و مصداق بارزِ آرمانی است که رزمندگان مقاومت، در اندیشۀ رسیدن به آن هستند و آزاد سازی آن از اشغال متجاوزان، آرزوی دیرینه شان است. مکان روایی، جایگاه ویژه ای در پرداخت دو رمان (رجال فی الشمس) «مردان آفتاب»، و (ما تبقی لکم) «باقیمانده» از رمان نویس شهید فلسطینی «غسان کنفانی» دارد. صحرا در هر دو رمان، بستر رویدادها است؛ در «مردان آفتاب»، طاقت فرسایی صحرا، نمودی از احساس شخصیت ها- به عنوان نمایندگان سه نسل از فلسطینیان- نسبت بـه میهنی است که به جای ماندن و مبارزه، قصد فرار از آن را در سر می پرورانند. در «باقیمانده»، نویسنده با جان بخشیدن به صحرا و محول نمودن امر روایتگری بخشی از داستان به آن، سعی دارد تا وجهۀ مادرانۀ سرزمین - و در اینجا فلسطین - را نمود ببخشد. از سوی دیگر، توصیف مکان در این دو داستان با کلیت روایی آنها همسو است و در انتقال فضای روایی به خوبی ایفای نقش می نماید و به شتاب روند روایتگری نیز می انجامد.

روایتگری، مکان داستان، رجال فی الشمس، ما تبقی لکم