علیرضا حسینی - دانشگاه کوثر
سبحان کاوسی - دانشگاه کوثر
پوریا اسمعیلی - دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
ابوالقاسم باقری - دانشگاه کوثر

این نوشتار به بررسی قضایای نقدی – ساختاری از منظر ابن خلدون میپردازد. این نویسنده بزرگ صرفنظر از تاریخنگاری، علم اجتماع و فلسفه در عرصه نقد ادبی هم دارای دیدگاههای ارزشمندی است. ازجمله این نظریات میتوان به تعریف ایشان در مورد ادب و مفهوم نقد و جایگزینی واژه (ملکه) بهجای (موهبت) که میتوان از ابداعات وی برشمرد، اشاره نمود. هدف اصلی در این مقاله آن است که آرا و رویکردهای ادبی ابن خلدون بهدرستی بیان شده و نیز تلاش میشود تا با بهرهگیری از روش پژوهش ادبی و تاریخی دیدگاهها و شیوه وی و همچنین مطالعه بحثهای مرتبط با نقد دوره اندلس توصیف و تحلیل شود. یافتههای تحقیق نشان میدهد، ابن خلدون که ازجمله طرفداران ترجیح لفظ بر معنا است، پیرامون تعریف ذوق و اسلوب بهعنوان معیارهای نقد و سه اسلوب شعر و نثر و قرآن، نگرش ویژهای دارد. او به تبیین ارتباط خاصی میان دین و شعر و کلام مصنوع پرداخته است. با اهتمام به مجموعه رویکردهای نقدی ابن خلدون و تجمیع دیدگاههای ایشان میتوان به تلقی نسبتا جامعی از شخصیت ادبی- نقدی او دست پیدا نمود.

ابن خلدون, ادب قدیم, نقد ادبی, آرایه ادبی, شعر و نثر