مائده حیدرنژادرمی - طلبه دارای مدرک سطح سه مرکز تخصصی نور الزهراء مازندران، ساری
عباس بخشنده بالی - دکترای فلسفه و حکمت اسلامی و استادیار دانشگاه مازندران، بابلسر

یکی از مسائلی که در زمره بحث از معاد مورد توجه جدی اندیشمندان اسلامی قرار دارد مسئله چگونگی کیفر و جزای الهیاست. کیفر پاره ای از گناهان در اسلام، خلود و جاودانگی در دوزخ است؛ اما اینکه خلود مستلزم عذاب دائم است و یا اینکهخلود با انقطاع عذاب نیز میتواند همراه باشد، مسئله ای است که آراء مختلفی درباره آن اظهار شده است. ابن عربی برخلافمتشرعان و عامه ی اهل دیانت معتقد است که عذاب دوزخیان ابدی نیست و اجل مسمی و مدت معین دارد و پس از سپریشدن این مدت، دوزخیان از نعیمی که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می شوند، بدین صورت که طبیعت ناریه پیدامی کنند و دیگر احساس رنج و عذاب نمی کنند. روش نگارنده در این پژوهش به صورت مطالعات کتابخانه ای بوده و به شیوهتوصیفی- تحلیلی، اطلاعات و داده جمع آوری شده است در این مجموعه به این نکته پرداخته می شود که عذاب خلود کنندگان در جهنم قطع می گردد و عذاب از آنها برداشته می شود با توجه به نظر ابن عربی که معتقد است عذاب از مخلدیندر نار منقطع می گردد اما علامه نظر مخالف دارد و بر این اعتقاد است که عذاب برای آنها دائمی است و فصل و جدایی ازعذاب برای آنها نیست.

ابن عربی، علامه طباطبایی، قرآن کریم، خلود، عذاب اخروی