معصومه مهدوی فرد - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور اهواز، دبیر مدارس دوره دوم دخترانه بهبهان

فرهنگ عامه که بیشتر، ابعاد سنتی و فرهنگ شفاهی جامعه را در برمی گیرد، از بخشها و مولفه های گوناگونی تشکیل شده، که عقاید و باورهای عامه یکی از آنها است. مطالعه و تحقیق در موضوع عقاید و باورهای عامه و شناساندن آنها به اقشار مختلف جامعه، میتواند در راه ارتقای فرهنگی جامعه بسیار موثر باشد که شاعران و نویسندگان بزرگ ما از این موضوع غافل نبوده و هرکدام به نوبه خود، در این راه گام های بزرگی برداشته اند. در قرون گذشته باورها و عقایدی در میان مردم وجود داشت که از فرهنگ و رسوم آن جامعه برمیخاست و تأثیر زیادی بر طبقات جامعه آن روزگار میگذاشت خوشبختانه بسیاری از این باورها، اعتقادات و آئین ها در قالب داستان و افسانه هایی که از دوران گذشته به یادگار مانده است، منعکس و متجلی شده است. در این میان شاعران کلاسیک، به سبب بازتاب زندگی واقعی توده ها در آثار خود، از همان ابتدا به این مهم توجه داشته اند. یکی از این شاعران مولاناست که نقش بزرگی در حفظ و انعکاس باورهای عامیانه داشته است. این شاعر شیرین سخن وظیفه ملی خود را به نحو احسن به انجام رسانیده و باورها و عقاید عامه و به طور کلی فرهنگ عامیانه رایج میان مردم زمان خود را در اشعارش را در قالب داستانهای عرفانی انعکاس داده است. هدف این پژوهش بازتاب فرهنگ عامیانه در مثنوی معنوی و غزلیات شمس است. حاصل این پژوهش و بررسی نشان میدهد که احاطه مولانا به این کتابها به علوم و دانش های عامه خود و کثرت اشارات آنها به ویژه مثنوی و غزلیات شمس بهره گیری او از باورها، اعتقادات، زمینه مساعدی را برای ورود فرهنگ عامه در آثارش فراهم ساخته است.

فرهنگ عامه (فولکلور)، باورها، عقاید، مثنوی معنوی، غزلیات شمس، مولانا.