پترولوژی استوک کوارتز مونزودیوریت پورفیری و دایک های ائوسن با ماهیت آداکیتی جنوب‌ غرب جندق (شمال‌ شرق استان اصفهان)؛ شاهدی بر فرورانش پوسته اقیانوسی اطراف خرد قاره شرق- ایران مرکزی

توده نفوذی نیمه عمیق کوارتز مونزودیوریت پورفیری که توسط دایک­‌های تراکی‌آندزیتی ائوسن قطع‌شده است، در جنوب‌غرب جندق (کوه گدارسیاه، شمال‌غرب خرد قاره شرق- ایران مرکزی) رخنمون دارد. بافت اصلی در کوارتز مونزودیوریت­‌ها بافت پورفیریتیک بوده و کانی‌های آن شامل پلاژیوکلاز (آلبیت)، سانیدین، کوارتز، بیوتیت، مسکویت، کلریت،  مگنتیت، کلسیت و آپاتیت است. دایک­‌های ائوسن بافت گرانولار، اینترگرانولار و پورفیریتیک دارند و کانی‌های آن پلاژیوکلاز (آندزین و لابرادوریت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید و اوژیت)، سانیدین، فلوگوپیت، کوارتز، آمفیبول، مگنتیت، کلسیت و آپاتیت هستند. داده‌های ژئوشیمیایی سنگ کل از توده نفوذی و دایک­‌های این منطقه ماهیت متاآلومین را برای این سنگ‌­ها مشخص می‌کند. آنالیزهای سنگ­ کل ماهیت کالک­‌آلکالن سنگ­‌های توده نفوذی و ماهیت کالک­‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی را برای دایک­‌ها نشان می­‌دهد. الگوهای بهنجار‌شده با کندریت و نمودار چند عنصری بهنجار‌شده با گوشته اولیه در کوارتز مونزودیوریت پورفیری و دایک­‌های تراکی‌آندزیتی، غنی‌شدگی از LREE و LILE‌ها و تهی‌شدگی از HFSE‌ها مانند Ta،  Nbو Ti نشان می­‌دهند. در این سنگ‌ها آنومالی مثبت یا منفی مشخص عنصر Eu وجود ندارد. این سنگ­‌ها احتمالاً در محیط فرورانشی متعلق به کمان آتشفشانی تشکیل شده­‌اند. کوارتز مونزودیوریت­ پورفیری دارای مقادیر بالای 89/41-95/17 =La/Yb،  wt.%80/68- 60/64 =SiO2، ppm 434-1855=Sr و 63/168-58/53 =Sr/Y و مقادیر پایین  wt.%10/1- 16/0 =MgO، ppm 11 > Yو ppm 95/0 >Yb هستند و ویژگی­‌های آداکیت‌های غنی از سیلیس را نشان می­‌دهند که از ذوب اسلب اقیانوسی فرورونده ایجاد شده‌اند. دایک­‌های تراکی‌آندزیتی دارای مقادیر 76/59-45/33 =La/Yb،  wt.%60/57- 40/53 =SiO2، ppm 859-2050 =Sr و 125-82/50 =Sr/Y و مقادیر  wt.%53/4- 93/1 =MgO، ppm 8/13 > Yو ppm 14/1 >Yb هستند و ویژگی‌های مرتبط با آداکیت‌های فقیر از سیلیس را نشان‌داده که در نتیجه ذوب پریدوتیت گوشته­‌ای متاسوماتیسم‌شده، حاصل شده­‌اند. با در‌نظر گرفتن زمان و مکان تشکیل این سنگ‌ها می‌توان نتیجه گرفت که سنگ­‌های مورد بررسی مرتبط با فرورانش پوسته اقیانوسی اطراف خرد قاره شرق- ایران مرکزی (مثلاً پوسته­‌های اقیانوسی عشین و نائین) هستند.

Keywords:

کوارتز مونزودیوریت , تراکی آندزیت , فرورانش , آداکیت , ائوسن , خرد قاره شرق- ایران مرکزی