صالح دیمر - شهید بهشتی
مهرداد بهزادی - شهید بهشتی
محمد یزدی - شهید بهشتی
محمدرضا رضوانیان زاده - سازمان انرژی اتمی ایران

منطقه معدنی ساغند بخشی از پهنه زمین­‌ساختی کاشمر- کرمان در خرده قاره ایران مرکزی است که در استان یزد واقع‌شده است. کانسار Ti-REE-U(Th) دگرنهادی ساغند، در مجاورت توده گرانیتوئیدی زریگان و در مجموعه­‌ای از سنگ‌­های نفوذی نیمه عمیق دیوریتی- کوارتزدیوریتی تشکیل‌شده است. تحول زمانی دگرنهادی از مبدأ سنگ­‌های میزبان، به‌سمت دگرنهادهای آلبیتی، آمفیبولی و در نهایت دگرنهاد فلوگوپیتی توسعه پیدا‌کرده است که با رگه- رگه‌چه­ های اپیدوت± کلریت± کوارتز± کلسیت قطع شده‌اند. کانه­‌های اصلی کانسار ساغند، ایلمنیت، دیویدایت، برانریت، روتیل و اسفن هستند که در دگرنهادهای آمفیبولی- آلبیتی نهشته شده­‌اند. سیال دگرنهاد‌کننده منشأ تفریق ماگمایی دارد که در آغاز اکسیده و به‌شدت قلیایی بوده و برای نهشت آلبیت و حمل و مجموعه­‌سازی U و REEها بسیار مناسب بوده است. تفسیر ویژگی­‌های زمین ­شیمیایی عناصر U، Th و REE در سنگ‌های دگرنهادی کانه‌زایی شده، سنگ‌های مادر و گرانیت­‌های مجاور کانسار و نیز نبود شواهدی از نفوذ ماگماهای کربناتیتی یا آلکالن در محدوده کانسار، بیانگر وجود ارتباط میان دگرنهادی و کانه‌­زایی با ماگماتیسم گرانیتوئیدی کالک‌آلکالن در منطقه است.

دگرنهادی قلیایی, عناصر کمیاب خاکی, ساغند, ایران مرکزی