نادر رازقی - دانشیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران
فردوس حاتمی طاهر - کارشناسی ارشد علوم اجتماعی(مطالعات جوانان) دانشگاه مازندران
نریمان محمدی - دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه اصفهان

گسترش شبکه‏های مجازی و اینترنت، شیوه‏های اجتماعی شدن را دچار چالش اساسی کرده است؛ به‌نحوی‌که سبب شده است تا جامعه شناسان از مفهوم «اجتماعی‏شدن آنلاین» سخن بگویند. تفاوت نسل‏ها در فرایند اجتماعی شدن (مجازی و غیرمجازی)، ممکن است موجب شکل‏گیری معناها و ابژه‏های معنا‏بخش متفاوتی شود. روش پژوهش حاضر، مبتنی بر پارادایم تفسیری - برساختی بوده است که با بهره‏گیری از روش «مردم‏نگاری مجازی» صورت گرفته است. جامعه نمونه‏ تحقیق، 27 نفر از کنشگران شبکه‏های اجتماعی مجازی فعال در تلگرام و وایبر بوده‌اند که به شیوه‏ی نمونه‏گیری نظری و هدفمند انتخاب شدند. داده‏های این پژوهش از طریق مصاحبه کیفی عمیق و باز جمع‌آوری‌شده است. یافته‏های پژوهش حاضر نشان داده است: محدودیت‏های جهان عینی ازیک‌طرف و فانتزی‏های فضای مجازی از طرف دیگر، سوژه‏های جوان را به سمت استفاده از شبکه‏های اجتماعی مجازی و نهایتاً به «مجازی شدن کنش» رهنمون می‌کند. سوژه‌های مجازی، جهان ذهنی خاص خود را بر می‌سازند که به‌کلی می‌تواند به لحاظ معناها و ابژه‌ها همچنین سیالیت و سرعت تغییر، متفاوت از جهان عینی و واقعی باشد. نتایج پژوهش نشان داد: استفاده و عضویت در شبکه‏های اجتماعی مجازی، سبب برساخت شکاف‌های معنایی درون‏نسلی، سرگردانی معنایی و سیالیت ابژه‏گی و نوعی دو مرکزی شدن معناهای نسلی شده است که این مسئله می‌تواند تمایز معنایی و هویتی بین نسل‌ها، همچنین شکاف نسلی را سبب شود.

شبکه‏‌های اجتماعی مجازی, مجازی شدن کنش, ابژه‏ نسلی, شکاف نسلی