واکاوی نظام معنایی شهرنشینان از زمانمندی در زندگی روزمره: تحلیل زمانمندی توسعه‏ مدار به‌مثابه‏ راهبردی نوین در چشم‏انداز توسعه‎ ایران

زمان، مقوله و بستری است که فعالیت اجتماعی و فردی انسان در آن روی می‏دهد و از جایگاهی مرکزی در انتظام و ساماندهی زندگی روزمره کنشگران، تحقق فرایندهای اجتماعی، توسعه برنامه‌ریزی‌شده و مدیریت جوامع برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی نظام معنایی شهروندان اصفهانی از زمان، ‌برحسب فهم و تجربه آنها از زمان و زمانمندی در زندگی روزمره است. روش مطالعه، کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری است. پس از انجام مصاحبه‏های عمیق با ۲۶ نفر و کشف مفاهیم اولیه و مقولات مهم از طریق کدگذاری به شیوه کولایزی، ۷ مقوله اصلی حاصل شد: غلبه بی‏تعادلی بر تعادل در سرعت؛ حرکت‏های توسعه‏مدار/ توسعه‎زدا در مسیر زندگی؛ جهت‏گیری‏‏های ذهنی و کنش‏های عینی پیش‏برنده/ بازدارنده‎ توسعه؛ تلفیق زمانی ناکارآمد حوادث در مسیر؛ سازمان زمانی رکودآور، غلبه زمانمندی دگرراهبر بر زمانمندی خودراهبر؛ غلبه حال‏ بر گذشته و آینده‏. تمامی این مقوله‏ها فضای مفهومی مقوله هسته‏ای دوگانه «زمانمندی توسعه‌مدارانه/ توسعه‌زدا» را به تصویر می‎کشند. تجربه زیسته کنشگران، بازگوی آن است که حال‏گرایی، عدم قطعیت و کنش‏های خودمدارانه با ریتم نامنتظم در مسیر زندگی بر آینده‏گرایی، قطعیت و کنش‏های توسعه‏مدارانه با سرعت اجتماعی متعادل غلبه یافته است. پیامد این امر، شکل‏گیری یک زمانمندی ناکارآمد است که مانع تحقق فرایندهای توسعه در پرتو افق و انتظارات مشترک می‏شود.

Keywords:

جامعه ‏شناسی زمان , زمان بیوگرافیکی , جهت‏گیری زمانی , پدیدارشناسی تفسیری