فریده السادات هاشمی نسب خبیصی - کرمان- خیابان شهید رجایی- کوچه۲۹- کوچه توحید- پلاک۱۴
محمد موسوی بایگی - دانشگاه فردوسی مشهد
بهرام بختیاری - دانشگاه شهید باهنر کرمان

با توجّه به اهمّیت و کاربرد گیاهان دارویی، پژوهش در زمینۀ نیاز آبی این گیاهان به‌ویژه در مناطق خشک ضروری به نظر می‌رسد. در این مطالعه تبخیر ـ تعرّق، مقاومت آیرودینامیک و مقاومت سطحی گیاه دارویی همیشه‌بهار در منطقۀ خشک کرمان بررسی شد. برای اندازه‌گیری تبخیر - تعرّق این گیاه از پنج لایسیمتر حجمی زهکش‌دار به قطر 70 سانتی‌متر و ارتفاع 80 سانتی‌متر استفاده شد. فصل کشت با سال‌های 1393 و 1394 منطبق بوده است. برای برآورد مقاومت آیرودینامیک از روش پنمن و شش روش مبتنی بر نظریۀ مونین - آبخوف استفاده شد. مقدار تبخیر - تعرّق اندازه‌گیری‌شدۀ گیاه با لایسیمترها برای فصول کشت 1393 و 1394 به‌ترتیب برابر 5/335 و 26/1043 میلی‌متر بود. نتایج حاصل از محاسبۀ مقاومت آیرودینامیک نشان داد که روش‌های وینی، ورما و تام از روند یکسانی پیروی می‌کنند. همچنین مقاومت سطحی در ابتدای دورۀ کشت، بیشترین مقدار را داشته است. مقایسۀ مقادیر تبخیر ـ تعرّق محاسبه‌شده از مقاومت آیرودینامیک با تبخیر - تعرّق اندازه‌گیری‌شده از لایسیمتر نشان داد که روش وینی، مارت - اک و ورما با R2 برابر 566/0 در سال 1393 و روش وینی و ورما با R2 برابر 806/0 در سال 1394، بیشترین همبستگی را با مقادیر اندازه‌گیری‌شده از لایسیمتر داشته است. در نهایت، مقادیر تبخیر ـ تعرّق حاصل از مقاومت آیرودینامیک محاسبه‌شده از شش روش مبتنی بر نظریۀ مونین - آبخوف، مقادیر خطای کمتری نسبت به روش پنمن داشتند.    

تبخیر ـ تعرق, مقاومت آئرودینامیک, گیاه دارویی, همیشه بهار, لایسیمتر