لیلی اخلاقی جامی - دانشجوی دکترای روان شناسی عمومی، گروه روان شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
پیمان حسنی ابهریان - استادیار گروه توان بخشی شناختی، کلینیک مغز و شناخت، موسسه آموزش عالی علوم شناختی، تهران، ایران
حسن احدی - استاد گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
علیرضا کاکاوند - دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

مقدمه: استرس و اضطراب عملکرد شناختی تکالیف درگیر در حافظه فعال را تخریب کرده، اثرات کاهشی بر ظرفیت حافظه فعال داشته و از کارایی آن می­‌کاهد. یکی از رویکردهای درمانی جدید که اثربخشی آن در کاهش استرس و اضطراب قابل‌ بررسی است، توان‌بخشی شناختی و تلاش جهت ترمیم نقایص شناختی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان توان‌بخشی شناختی در کنترل استرس و اضطراب دانش‌آموزان دختر دوره دوم دبیرستان شهر تهران انجام شده است. روش‌ کار: روش پژوهش نیمه­ تجربی با طرح پیش‌­آزمون و پس­‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه پژوهش متشکل از دانش‌­آموزان دختر با نشانه­‌های اضطراب و استرس که در مقطع دوره دوم دبیرستان شهر تهران در سال تحصیلی 1398-1397 مشغول به تحصیل بودند، بود. نمونه پژوهش شامل 30 دانش­‌آموز دختر بود که به روش نمونه‌­گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش توسط نرم‌افزار توان‌بخشی شناختیCaptainchr('39')s Log  در 8 جلسه 90 دقیقه­‌ای به صورت فردی مورد مداخله قرار گرفتند، در صورتی که هیچ مداخله­‌ای روی گروه کنترل انجام نگرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه DASS-21 بود که دو گروه، در سه مرحله آن­ را تکمیل نمودند. داده­‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و به وسیله نرم‌افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان توان‌بخشی شناختی حافظه فعال تأثیر معناداری در کاهش استرس و اضطراب دانش‌­آموزان در مرحله پس­‌آزمون و پیگیری دارد. نتیجه­‌گیری: بر اساس یافته­‌های پژوهش حاضر می­توان نتیجه گرفت که درمان توان‌بخشی شناختی حافظه فعال در کاهش استرس و اضطراب دانش­‌آموزان دختر مؤثر است، در نتیجه می­توان جهت کاهش استرس و اضطراب آنها از این مداخله سود جست.

Cognitive rehabilitation therapy (CRT), Anxiety, Stress, Students., توان‌بخشی شناختی, استرس, اضطراب, دانش‌­آموزان