فاطمه مجد آبادی - کارشناسی ارشد علوم شناختی، گروه روان شناسی شناختی، موسسه آموزش عالی علوم شناختی، تهران، ایران
رضا ابراهیم پور - استاد هوش مصنوعی، دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

مقدمه: هدف این پژوهش به دنبال بررسی نقش قطعیت آگاهانه در مقابل قطعیت ضمنی در بستر مطالعه چگونگی تنظیم استراتژی تصمیم‌های چند مرحله‌ای ا‌ست. در این مطالعه، از تصمیم­‌گیری دو مرحله‌ای به عنوان بستری مناسب برای بررسی این تفاوت استفاده شده است. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که در مطالعات سال‌های اخیر در حوزه تصمیم‌­گیری، مساله شکل‌گیری قطعیت از جمله سوالات مهم بوده است. این مطالعه می‌تواند تصویر کامل‌تری از بازنمایی قطعیت و اثر آن بر مولفه‌های تصمیم را نشان دهد. روش کار: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح درون‌آزمودنی بود. در این مطالعه از داده‌های آزمایش روان-فیزیک نقاط متحرک تصادفی 12 شرکت‌کننده که به روش نمونه­‌گیری در دسترس انتخاب شده بودند، استفاده شد. هر شرکت‌کننده در طی 4 بلاک مجموعا 528 آزمایه را کامل کرد. شرکت­‌کنندگان باید دو تصمیم ادراکی متوالی را اخذ و همزمان با پاسخ، میزان قطعیت خود را با ساکاد چشمی اعلام می‌کردند. یافته­‌ها: نتایج نشان داد کاهش قدرت محرک در تصمیم اول به طرز معناداری منجر به افزایش زمان پاسخ تصمیم دوم می‌شود. همچنین گزارش قطعیت بالاتر در تصمیم اول به افزایش زمان پاسخ تصمیم دوم منتهی می‌شود. از طرفی نتایج نشان داد قطعیت تصمیم اول بر زمان پاسخ تصمیم دوم به طرز معناداری اثر بیشتری نسبت به تاثیر صحت تصمیم اول بر زمان پاسخ تصمیم دوم دارد. نتیجه‌­گیری: هنگامی که قطعیت در مورد هر تصمیم به صورت همزمان با پاسخ و آگاهانه گزارش می‌شود همان اثری را بر تنظیم استراتژی می‌گذارد که در عدم گزارش قطعیت دیده  می­‌شد. بر همین اساس می‌توان عنوان کرد که در بستر تصمیمات چند مرحله‌ای ادراکی، قطعیت آگاهانه و ضمنی مشابه با یکدیگر عمل می‌کنند.  

Perceptual Decision-Making, Multi-Stage Decisions, Confidence, تصمیم‌گیری ادراکی, تصمیم‌­های چند مرحله‌­ای, قطعیت