حامد کرمی - گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
سمیه خیرخواه - دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. (نویسنده مسوول)

زمینه و هدف: اصطلاح اثر ملی عنوانی آشنا برای شهروندان امروز است. با این حال، این اصطلاح چندان قدیمی نیست و قدمت وضع آن توسط قانونگذار ایرانی به بیش از نه دهه نمی­رسد. نخستین­بار این اصطلاح در آثار و تألیفات روشنفکران دوره قاجاریه عنوان شد و بحث از حفظ و حراست از ابنیه و وسایل تاریخی مطرح شد؛ پس از روی کار آمدن حکومت پهلوی در سال 1309 با تصویب قانونی خاص به نظام حقوقی کشور وارد شد. مواد و روش‌ها: روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی-تحلیلی است. ملاحظات اخلاقی: ملاحظات اخلاقی مربوط به نگارش متون و نیز ارجاع‌دهی به منابع رعایت گردید. یافته‌ها: در قوانین و مقررات مربوط به آثار ملی، نمی­توان تعریف جامع و مانعی را در این خصوص ملاحظه کرد. همچنین این مفهوم با مفاهیم مشابه‌ای مانند اموال فرهنگی، اموال تاریخی، اموال هنری، اشیاء عتیقه، نفایس ملی، دفینه و آثار ملی طبیعی هم‌پوشانی دارد. نتیجه‌گیری: مطابق با نظم حقوقی کنونی در زمینه آثار ملی برای وصف اثر فرهنگی ـ تاریخی، می­بایست یک­صد سال از تاریخ ساخت یا از عمر آن اثر سپری شده باشد تا در زمره آثار ملی  قرار گیرد.

Cultural Heritage, National Monuments, Public Ownership, Private Ownership, میراث فرهنگی, آثار ملی, مالکیت عمومی, مالکیت خصوصی