مهناز استکی - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران
زهرا فدایی وطن - دانشجوی دکتری روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
افسانه قنبری پناه - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران
رویا کوچک انتظار - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر منبع کنترل و انگیزش پیشرفت دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران بود. نمونه­‌گیری به روش در دسترس، از یکی از مدارس واقع در منطقه 1 تهران صورت گرفت. بدین منظور تعداد 30  نفر از دانش‌آموزانی که بالاترین نمره را در پرسشنامه مشکلات یادگیری Colorado داشتند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. آزمودنی­‌ها به پرسشنامه منبع کنترل Rotter و انگیزش پیشرفت پاسخ دادند. آزمودنی­‌های گروه آزمایش به مدت 20 جلسه تحت آموزش بر مبنای پروتکل درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفتند، اما گروه کنترل مداخله­‌ای دریافت نکرد. سه ماه پس از پایان جلسات آزمون پیگیری انجام شد. داده‌­ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته‌­ها: یافته­‌ها نشان داد که روش مداخله شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی موجب تغییر منبع کنترل از بیرونی به درونی در دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری شد. همچنین یافته­‌ها نشان داد که این روش موجب افزایش انگیزش پیشرفت در دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری شد.   نتیجه­‌گیری: آموزش ذهن آگاهی به دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری، مداخله­‌ای مؤثر برای افزایش منبع کنترل درونی و انگیزش می­باشد. بر مبنای نتایج این پژوهش می­توان به معلمان، مشاوران و روان­شناسان آموزشگاهی پیشنهاد نمود که با استفاده از این روش­‌های درمانی در بهبود مهارت­‌های فردی و یادگیری دانش­‌آموزان بکوشند.

Mindfulness-Based Cognitive Therapy, Achievement motivation, Locus of control, Learning problems, شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی, انگیزش پیشرفت, منبع کنترل, مشکلات یادگیری