بررسی اولویت بندی و رابطه علی و معلولی ریشه های تورم در ایران (با رهیافت دیمتل فازی)

در دهه های اخیر یکی از مهم ترین مشکلات جامعه ایران در حوزه مسائل اقتصادی، وجود نرخ های تورمی بالا بوده است از این رو اولویت بندی و بررسی رابطه علی و معلولی ریشه های تورم در کشور حائز اهمیت است اگرچه مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده اما در این مطالعه با توجه به شرایط اقتصاد کشور از روش خاص تکنیک دیمتل فازی بهره جسته ایم روش تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش عوامل موثر بر تورم با استفاده از ادبیات تحقیق شناسایی شدند پس از آن این عوامل در اختیار خبرگان اقتصادی قرار گرفت و آنان روابط علت و معلولی بین این عوامل را با نمره 0 تا 4 با استفاده از تکنیک دیمتل فازی مشخص کردند نتایج این مطالعه حاکی از آن است اقتصاد کشور از شرایط اقتصاد جهانی تاثیرپذیر بوده است بطوری که با توجه به نقش درآمده های نفتی در ایران شاخص قیمت جهانی نفت خام با شاخص اهمیت 75 / 3 و عامل حجم نقدینگی با شاخص اهمیت 74 / 3 به ترتیب مهم ترین عوامل شناسایی شده اند و عامل مخارج دولت، نرخ سود بانکی با شاخص اهمیت به ترتیب 09 / 3 و 26 / 2 در رتبه سوم و چهارم قرار می گیرند. زنجیره اولویت بندی عوامل مذکور به ترتیب با عوامل تورم با وقفه زمانی با شاخص اهمیت 01 / 2 و عامل شاخص دستمزد نیروی کار با شاخص اهمیت 20 / 1 و نهایتا عامل تولید ناخالصی داخلی با شاخص اهمیت 15 / 1 ادامه می بابد. همچنینعوامل حجم نقدینگی، مخارج دولت و شاخص قیمت جهانی نفت خام به عنوان عامل های علی و عوامل شاخص دستمزد نیروی کار، نرخ سود بانکی، تولید ناخالصی داخلی و تورم با وقفه زمانی به عنوان عوامل معلول مورد تایید قرار گرفتند.

Keywords:

نرخ تورم , تکنیک دیمتل , منطق فازی