زهرا یوسفی - گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
علی یوسفی

پژوهش به صورت مورد کاوی و ابزار گردآوری داده ها تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه با خبرگان و کارشناسان می باشد. بدین منظور ابتدا سیاست های مرتبط با بخش آب، کشاورزی و محیط زیست در قوانین برنامه های سوم تا ششم پنج ساله ی توسعه با استفاده از تحلیل محتوا و رویکرد ردیابی فرایندها مورد بررسی قرار گرفت و چهار مقوله ی سیاستی اصلی شامل 1- افزایش بهره وری آب، 2- تمرکززدایی، 3- خودکفایی و جایگزینی واردات و 4- مدیریت به هم پیوسته منابع و حفاظت از محیط زیست شناسایی شد. سپس، ماتریس متقاطع با سه مؤلفه ی هدف، ابزار و اجرای این سیاست ها در حوضه ی زاینده رود ارزیابی شد. در حین ارزیابی، روایی نتایج از طریق مصاحبه با خبرگان و مدیران حوضه چندین بار صحت سنجی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد عدم انسجام در سیاس گذاری های بخش آب، کشاورزی و محیط زیست برنامه های توسعه نقش به سزایی در ایجاد و افزایش شکاف بین عرضه و تقاضای آب، تضعیف هماهنگی بین بخشی و بین منطقه ای و ایجاد زمین هایی برای بروز تعارض میان مصرف کنندگان آب در این حوضه داشته است. از مهم ترین موارد آثار عدم انسجام در سیاست گذاری بر حوضه ی زاینده رود میتوان به اجرای سیاست افزایش بهره وری آب با توسعه ی شبکه های آبیاری مدرن و سیستم های آبیاری تحت فشار و کاهش جریان آب های برگشتی و افت سطح سفره های آب زیرزمینی و همچنین اجرای سیاست خودکفایی و جایگزینی واردات باافزایش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی در مناطق آبخیز حوضه و افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی اشاره نمود

حکمرانی آب، برنامه های پنج ساله توسعه، هماهنگی، برنامه ریزی بخشی، حوضه زاینده رود