بررسی و تحلیل فضایی -زمانی آلاینده های شهر مشهد برپایه روش های آمار فضایی در محیط GIS با تاکید بر آلاینده (PM(2.5

آلودگی هوا زمانی اتفاق می افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و مولکول های بیولوژیکی وارداتمسفر کره زمین شود و این امر باعث آلودگی مناطق مختلف خواهد شد. در گزارشی از مؤسسه Pure Earth که در سال۲۰۰۸ منتشر شده است، آلودگی هوای داخل ساختمان و آلودگی هوای شهری به عنوان بدترین نوع آلودگ ی سمی جهانشناخته شده است. در همین راستا و بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۴ ، آلودگی هوا در سال۲۰۱۲ باعث مرگ ۷ میلیون انسان در سراسر جهان شد هاست. کلانشهر مشهد به عنوان دومین شهر پرجمعیت کشورنیز از این امر مستثنی نبوده و بالاخص در سال های اخیر و رشد و گشترش شهر، صنایع و وسایط نقلیه شهری با شدتبیشتری از این مساله رنج می برد. لذا در این پژوهش با توجه به اطلاعات اخذ شده از 22 پایگاه موجود سنجش آلودگیهوای شهر مشهد و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و بر پایه آمار فضایی به بررسی و تحلیل فضایی - زمانیآلودگی هوای شهر مشهد و با تاکید بر آلودگی مسئول یعنی آلودگی (PM(2.5 پرداخته خواهد شد. روش تحقیق به صورتتوصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات لازم نیز با مراجعه به ارگان های مربوطه و همچنین مطالعات کتابخانه ایی جمعآوری گردیده است. از روش های آمار فضایی همچون خودهمبستگی فضایی موران، آنالیز لکه های داغ، تابع K وهمچنین درون یابی به روش IDW در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و همچنین نرم افزار تخصصی تحلیلآمار فضایی GEODA جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و خروجی نتایج استفاده شده است. نتایج نشان می دهد کهشرق و غرب مشهد به عنوان محدوده های با آلودگی بالا شناسایی شده و همچنین فصول سرد سال (پاییز و زمستان)بالاترین آلودگی را دارند. اردیبهشت ماه به عنوان پاکترین ماه و مهر و آذر نیز به عنوان آلوده ترین ماه ها می باشند.همچنین اجرای مدل های آمار فضایی نشان می دهد که توزیع آلودگی در سطح شهر به صورت خوشه ایی بوده و خوشههای داغ با آلودگی بالا در شرق و غرب مشهد پراکنده می باشد. جنوب شهر نیز دارای کمترین سطح الودگی می باشد.

Keywords:

آلودگی هوا , آمار فضایی , مشهد , توزیع خوشه ایی