بررسی و تحلیل نقش کاربری اراضی بر شکل گیری جزایر حرارتی در مناطق شهری (نمونه موردی: کلا نشهر تهران)

امروزه گسترش همه جانبه و شتاب دهنده شهرنشینی با تغییر دادن چشم اندازهای شهری مشکلات متعددیبرای شهر و زندگی شهروندان به وجود آورده است. بطوریکه تبدیل پوشش گیاهی به سطوح نفوذناپذیر، تولیدگازهای گلخانه ای در اثر فعالیت های صنعتی، افزایش آلودگی ها، تغییر کاربری فضاهای باز به ساختمان هاو معابر، موجب افزایش دمای شهر نسبت به پیرامون و تشکیل جزیره حرارتی بر روی شهر گردیده و به تبع آنتغییر اقلیمی را در پی داشته است. درواقع پدیده جزایر گرمایی شهری براثر دست کاری محلی اقلیم توسط بشرحاصل و امروزه گریبان گیر اغلب کلان شهرها شده است. تهران به عنوان بزرگ ترین کلان شهر ایران به دلیلتراکم جمعیت، وسعت زیاد و تمرکز کارگاه ها و مناطق صنعتی در حاشیه شهر، شرایط تولید جزیره حرارتیو تغییر اقلیم را به نسبت زیادتری تجربه کرده است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی الگویایجاد جزایر حرارتی در کلان شهر تهران با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8 می باشد. روش این تحقیق،توصیفی (مبتنی بر مطالعات اسنادی) و تحلیلی (با بهره گیریی از مدل ها و تکنیک ها) است. به منظور تهیهنقشه دما و پوشش اراضی در محدوده شهری کلانشهر تهران از نرم افزار IDRISI، ENVI و ARCGIS به منظور تهیهنقشه های کاربری اراضی از مدل FUZZY ARTMAP و به منظور تهیه دمای سطحی از روش LST بهره گرفتهشد. سپس با استفاده از تحلیل های آماری نقش هر کدام از کاربری های استخراج و نقش آن در ایجاد جزایرحرارتی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل یافته های پژوهش نشان دهنده وجود جزیره گرمایی برروی شهر و بالابودن دمای آن نسبت به پیرامون در اغلب روزهای سال می باشد. درعین حال در مناطقی که ازتراکم بیشتری برخوردار بوده با توجه به جذب و ذخیره انرژی خورشیدی، دارای دمای بیشتری نسبت به سایرمناطق شهر تهران می باشند. درنهایت گستره فضایی جزیره گرمایی مسلط بر شهرتهران در قالب نقشه ارائهکه قابل بهره برداری در برنامه ریزی به منظور تعدیل جزایر گرمایی این شهر می باشد.

Keywords:

جزایر حرارتی , کاربری اراضی , مناطق شهری , کلانشهرتهران , تصاویر ماهواره ای