فاطمه درخشی خواجه - گروه مدیریت عملیات و زنجیره تامین، دانشکده مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
یونس جبارزاده - گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

عواملی نظیر مسائل سیاسی، نوسانات تقاضا، تغییرات فنّاوری، ناپایداری­های مالی، حوادث طبیعی و مهم‏تر از آن محیط رقابتی کسب‌وکار، موجب افزایش عدم قطعیت و بروز ریسک­هایی در زنجیره تأمین می­شود. مدیریت این ریسک­ها، یعنی تاب­آور کردن زنجیره تأمین، یکی از چالش­های کنونی سازمان­ها است. ازاین‌رو، سازمان­ها جهت تدوین استراتژی­های تاب­آوری نیاز به ترسیم و تفهیم پویایی عوامل تأثیرگذار بر تاب‏آوری زنجیره تأمین دارند. در این پژوهش با بررسی ادبیات پژوهشی مرتبط، مؤلفه‌های مرتبط با تاب‏آوری زنجیره تأمین و کارت امتیازی متوازن جهت ترسیم نمودار علت و معلولی تاب‏آوری زنجیره تأمین با رویکرد  فراترکیب شناسایی شده است که این مؤلفه‌ها به تأیید خبرگان رسیده‏اند. نتایج به‌دست‌آمده شامل 83 کد است که در سه مقوله و ده بُعد طبقه‏بندی شده‏اند. درنهایت به کمک این نتایج و روابط بین آن‌ها، مدل علّی عوامل تأثیرگذار بر تاب‏آوری زنجیره تأمین، توسعه داده شده است. نمودار تهیه‌شده در این پژوهش، دید کلی با در نظر گرفتن پویایی پارامترهای تأثیرگذار بر سیاست‏گذاری در اختیار مدیران زنجیره تأمین قرار می‏دهد. مؤلفه‌های اصلی مؤثر جهت کاهش زمان بهبود و افزایش تاب‏آوری بنا به مطالعات میدانی شناسایی شده‏اند که در این میان به اهمیت بخش مدیریت ریسک در تاب‏آوری پی برده شد که توسط چابکی، مهندسی مجدد، یکپارچگی و انعطاف‏پذیری زنجیره تأمین با سرمایه‏گذاری در توسعه رشد و یادگیری سازمان تقویت می‏شود.

زنجیره تأمین تاب‏آور, کارت امتیازی متوازن, مدل علّی, روش فراترکیب