نسیبه شاکری - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم خاک، دانشکده کشاورزی،دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
هادی قربانی - دانشیار، گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
محمدهادی غفاریان مقرب - استادیار، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، زنجان، ایران

نیترات، یکی از گسترده‏ترین آلاینده منابع آب در جهان و از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت آب‏ شرب است. تاکنون روش‌های متعددی برای حذف آلاینده‌های آلی و معدنی از آب به‌کار گرفته شده است که در این میان کاربرد نانوذرات آهن کاربرد رو به رشدی داشته است. در ایــن پژوهش اثر اسیدیته و مواد آلی محلول بر تشکیل و پایداری ترکیبات ثانویه حاصل از کاربرد نانوذرات آهن صفر ظرفیتی در شرایط درون شیشه‌ای بررسی شد. در این پژوهش توانایی سطوح مختلف نانوذرات آهن صفر ظرفیتی پایدار شده بر ذرات شن (1، 5/1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) در احیای کامل نیترات به آمونیوم و مقدار تشکیل نیتریت در اسیدیته‌های مختلف (3-4-5) و سه غلظت‏های اسید هیومیک (0-25/0-75/0 میلی‏گرم در لیتر) ارزیابی شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده نانوذرات آهن صفر ظرفیتی به‌تنهایی در 3=pH بیش از 85 درصد نیترات به آمونیوم احیا کردند. با افزایش اسید هومیک به محلول، غلظت آمونیوم و نیتریت به‌شدت افزایش یافت که می‌تواند ناشی از اکسید شدن بخشی از ترکیبات پروتئینی ساختار اسید هیومیک در مجاورت نانوذرات باشد. نانوذرات آهن صفر ظرفیتی نه‌تنها موجب احیا نیترات شده بلکه مواد آلی محلول در آب را حذف کردند. باندهای آمونیومی اسید هیومیک در مجاورت نانوذرات آهن صفر ظرفیتی هیدراته شده و بخشی از آمونیوم تولیدی در سطح محلول اکسید می‌شود. بنابراین با آزمایش‌های بیشتر می‌توان امیدوار به حذف هم‌زمان نیترات و مواد آلی محلول توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی از منابع آب بود.

آلودگی آب, نیترات, نانوذرات آهن صفر ظرفیتی