صلح‌پژوهی در سرپرستی زوج بر زوجه

انسان موجودی اجتماعی است. در تمام نهادهای اجتماعی در راستای صلح و آرامش، فردی به عنوان سرپرست تعیین می­شود. خانواده که مهمترین نهاد اجتماعی است از این امر جدا نیست و برای به­سامان­رسیدن برنامه­ها و سیر حرکتش نیازمند یک مسئول و سرپرست است. در نظام خانواده، سرپرستی امور آن برعهده مرد نهاده شده است و در آیه 34 صوره نساء تصریح به این امر شده است. در گستره اختیارات سرپرست دیدگاه­های متفاوتی وجود دارد. برخی بر این باورند که براساس این آیه اطاعت از مردان بر زنان به­طور مطلق و همانند اطاعت بردگان است و از طرفی بعضی افراد سودجو از این دستور الهی سوء استفاده کرده­اند و از تکلیف قوامیت به عنوان اهرم فشار علیه زنان استفاده می­کنند و آرامش خانواده را مختل می­کنند. از نظر برخی دیگر، قوامیت به عنوان تکلیف بر مرد دانسته شده است که مرد موظف است به امور خانواده اهتمام ورزد و لزوم اطاعت منحصر به مسائل زناشویی است نه در کل امور زندگی و در نهایت گروهی دیگر از این آیه، لزوم تصدی مناصب اجتماعی توسط مردان را برداشت کرده­اند. اسلام قوامیت را به­معنای تکلیف دانسته نه به­معنای سلطه مطلق بر زنان اگرچه لازمه ریاست اطاعت است البته نه اطاعت در تمام حیطه­های زندگی. اطاعت زن از مرد تنها در محدوده مسائل زناشویی است. نوشتار حاضر علاوه­بر تبیین ماهیت و گستره قوامیت، رابطه سرپرستی مردان در خانه را با مؤلفه­های صلح بررسی می­کند ازجمله عدالت­محوری، تعاون و همبستگی، احساس مسئولیت و ... . دستاورد نوشتار حاضر این است که قوامیت مرد، نوعی‌ مسئولیت‌ برای‌ اداره‌ کانون خانواده‌ است‌ که به­دنبال آن، تکالیف و وظایفی برعهده مرد خواهد آمد از جمله‌ لزوم‌ نفقه و رفتارعادلانه و ... . نوشتار حاضر درصدد تبیین ماهیت و گستره قوامیت و مشخص­کردن محدوده اطاعت زوجه از زوج است تا بدین وسیله موجبات صلح و آرامش در خانواده فراهم شود و از نزاع­های خانوادگی پیش­گیریی شود و به همین ترتیب زمینه صلح در اجتماع فراهم شود.

Keywords:

زوج , زوجه , سرپرستی , قوامیت , حق , تکلیف , صلح