فروغ کجباف - دانشجوی دکتری، گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
شهربانو عریان - استاد، گروه علوم جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
رامش احمدی - استادیار، گروه علوم جانوری، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
اکرم عیدی - استاد، گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

هدف: از عوارض خطرناک دیابت، نفروپاتی دیابتی است که شیوع نسبتاً بالایی در بیماران دیابتی داشته و باعث نارسایی کلیه می شود. بررسی روند تخریب و مکانیسم‌‌های جلوگیری‌‌کننده از آن در جهت کاهش آسیب‌‌های بافتی مخصوصا با تیمار توسط گیاهان می تواند موضوع قابل تاملی باشد . مواد و روش‌ها: در این تحقیق اسپند با نام علمیPeganum harmala ، گیاهی از خانواده Zygophyllaceae  و ماده موثره آن به نام هارمین در آسیب کلیوی ناشی از دیابت، بر روی 80 راس رت نر نژاد ویستار در گروه‌‌های تجربی و دیابتی تحت تیمار با عصاره متانولی دانه و برگ پگانوم هارمالا و نیز هارمین صورت گرفت. پس از انجام مراحل فیکس و پاساژ بافتی، لام‌‌های میکروسکوپی تهیه شده و مطالعه گردید. یافته‌ها: در بررسی‌‌های بافتی چهار فاکتور تغییرات اپی تلیالی، تخریب توبولی، التهاب لوکوسیتی و گرفتگی مویرگی در کلیه بررسی و مشخص شد، گروه رت دیابتی دریافت‌‌کننده هارمین و گروه رت دیابتی دریافت‌‌کننده عصاره دانه دچار تخریب و آسیب‌دیدگی کمتری شده است در حالی که در گروه رت دیابتی دریافت‌‌کننده عصاره برگ این آسیب‌‌ها بالاتر بود و جالب توجه بود که درگروه‌‌های تجربی هیچ اختلافی با گروه کنترل مثبت مشاهده نگردید. نتیجه‌گیری: طبق نتایج بافتی در تحقیق ما عصاره دانه و هارمین این توانایی را دارد که جلوی آسیب بافتی ناشی از دیابت را بگیرد که این را می‌توان به آلکالوئید هارمین موجود در دانه نسبت داد.    

دیابت, عصاره متانولی پگانوم هارمالا, هارمین, آسیب بافتی, کلیه, رت‌های نر نژاد ویستار