جلیل پورحاجی - استادیار، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران
سید رشید هاشمی - دکتری، مدرس آناتومی و جنین شناسی، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران.

هدف: اردک پرنده‌‌ای است که زیستگاه آن بیشتر در آب بوده و تنوع گونه‌‌ای زیادی دارد. مری بدلیل انتقال ماده غذایی و چینه‌دان به دلیل ذخیره کردن مواد غذایی از اعضای مهم دستگاه گوارش پرندگان می‌‌باشند. هدف پژوهش حاضر مطالعه آناتومی و بافت‌شناسی مری و چینه‌دان در اردک مسکوئی بود. مواد و روش‌‌ها: در این پژوهش 20 عدد (به منظور مطالعات آناتومیکی) اردک مسکوئی نر و ماده بالغ خریداری و مطالعه آناتومیکی مری و چینه‌دان روی آنها انجام شد. سپس نمونه بافتی أخذ و بعد از رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین، مری و چینه‌دان مورد مطالعه بافت‌شناسی قرار گرفتند. یافته‌‌ها: نتایج آناتومیکی نشان داد در اردک مسکوئی، مری گردنی طویل‌‌تر از مری سینه‌‌ای بوده و چینه‌دان کوچک و دوکی شکل می‌‌باشد. در سطح داخلی لومن چین‌‌های طولی وجود دارد. مری و چینه‌دان در جنس نر بزرگ‌تر از جنس ماده می‌باشد. نتایج بافت‌شناسی در اردک مسکوئی نشان داد اپیتلیوم مخاط مری از نوع سنگ‌فرشی مطبق است. لایه لامینا پروپریا ضخیم بوده و دارای غدد موکوسی فراوان بود. در زیر غدد موکوسی لایه قطوری از عضله مخاطی از نوع صاف مشاهده ‌شد. اپیتلیوم چینه‌دان از نوع سنگ‌فرشی مطبق شاخی بود. نتیجه‌گیری: مری و چینه‌دان در دو جنس دارای ساختمان مشابه با یکدیگر بوده و تفاوت آناتومیکی و بافت‌شناسی مشخصی بین دو جنس دیده نشد. میانگین اندازه طول و عرض مری و چینه‌دان در جنس نر، بزرگ‌تر از جنس ماده می باشد. این اختلاف در طول چینه‌دان معنی‌‌دار است.    

کالبدشناسی, بافت‌شناسی, مری, چینه‌دان, اردک مسکوئی