محمدرضا یوسف زاده - دانشیار برنامه ریزی درسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
موسی آداک - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره دوم ابتدایی بر مبنای تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و تحلیل محتوای مقوله‌ای است. جامعه پژوهش در بخش تحلیل محتوا کلیه کتاب‌های دوره دوم ابتدایی(پایه‌های چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی 97- 96 است که به شیوه سرشماری تمامی محتوای آن‌ها با استفاده از فهرست وارسی(فرم تحلیل محتوا) که با توجه به مبنای نظری تربیت اقتصادی و نظریات مرتبط تدوین و مورد تایید صاحب نظران قرار گرفته بود، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. واحد تحلیل جمله، تصویر و مضمون بود. داده‌های حاصل با استفاده از فراوانی و درصد مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش پیمایشی جامعه آماری معلمان دوره دوم ابتدایی دو ناحیه شهر همدان بوده که براساس روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و خوشه‌ای تعداد 248 نفر از آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی آن به روش CVR محاسبه و مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پیمایش، از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شد. نتایج به طور کلی بیانگر آن بود که در مجموع در محتوای کتاب‌های درسی دوره دوم ابتدایی(پایه‌های چهارم، پنجم و ششم) توجه اندکی به مؤلفه‌های تربیت اقتصادی اسلامی صورت گرفته است. بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌ها مربوط به کتاب مطالعات اجتماعی و کمترین میزان آن مربوط به کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم است. همچنین براساس دیدگاه معلمان در کتب درسی هر سه پایه کمتر از حد متوسط به تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام توجه شده است.

content analysis, the second course of primary education, economic teachings, Islamic perspective., تحلیل محتوا, دوره دوم ابتدایی, تربیت اقتصادی, دیدگاه اسلامی