علی نقی فقیهی - علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران
حسن نجفی - مطالعات برنامه درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
سمیه دریساوی - تفسیر و علوم قرآنی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

هدف این پژوهش بررسی قلمروهای سبک زندگی در آموزه‌های تربیتی امام‌رضا(ع) و استخراج دلالت‌های آن در برنامه‌های درسی نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی- استنباطی است. جامعه تحلیلی کلیه منابع دست اول از امام‌رضا(ع) است که به صورت حدیث در دسترس ما بوده است که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه عمیق قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها به طور مستمر همزمان با جمع آوری اطلاعات از طریق دسته‌بندی،‌ کدگذاری و نهایتاً تفسیر انجام گرفت. یافته‌های حاصل حاکی از این است که سبک زندگی در آموزه‌های تربیتی امام‌رضا(ع) دارای چهار قلمرو است که عبارتند از: قلمرو الهی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی. هر کدام از این قلمروها دارای عناصری است. عناصر قلمرو الهی عبارتند از: شناخت، ایمان، تقوا، اعتماد و توکل، تسلیم و رضا و بندگی. عناصر قلمرو فردی عبارتند از: شناخت خود، دانش‌طلبی، تربیت عقلانی، رشد ارزش‌های اخلاقی و کمال خواهی. عناصر قلمرو اجتماعی عبارتند از: دوستی، محبت، عدالت، همکاری و کرامت. عناصر قلمرو زیست محیطی عبارتند از: شناخت طبیعت، هدفمندی جهان هستی، استفاده مطلوب از طبیعت و مسئولیت‌پذیری. دلالت‌های سبک زندگی در برنامه‌های درسی رسمی و عمومی را می‌توان در قالب هدف غایی(قرب و رضوان الهی) و اهداف واسطه‌ای، محتوای تلفیقی(با محوریت آموزش خداشناسی، انسان‌شناسی اسلامی، جامعه‌پذیری دینی- اخلاقی و آماده‌سازی متربیان برای مواجه منطقی با طبیعت)، روش‌های یاددهی – یادگیری(پرهیز از سطحی‌نگری، پرسشگری، گفتگو، الگوسازی، پژوهشگری، اکتشافی، ایفای نقش، مشاهده، گردش علمی، نمایش فیلم) و ارزشیابی (روش‌های فرایندی و کیفی مانند مشاهده، مصاحبه، گزارش‌دهی، پژوهش، خودارزیابی و شرح حال نویسی) مطرح نمود.

Imam Reza (PBUH), lifestyle, divine, personal, social and environmental domains, curricula., امام‌رضا(ع), سبک زندگی, قلمرو الهی, فردی, اجتماعی, زیست محیطی, برنامه‌های درسی.