‌‌دیرینه بوم ‌‌شناسی تورونین ـ سانتونین بر پایه روزن‌داران شناور در برش الگو سازند سورگاه، تاقدیس کبیرکوه، جنوب ایلام

به منظور بررسی دیرینه بوم شناسی تورونین ـ سانتونین، برش الگو سازند سورگاه در تاقدیس کبیرکوه ایلام انتخاب و مورد نمونه‌برداری و بررسی دقیق چینه شناسی و فسیل شناسی قرار گرفت. این توالی دارای سنگ شناسی شیل و شیل‌های مارنی با میان لایه‌های نازک سنگ آهک مارنی به ضخامت 168 متر است. مرز زیرین و فوقانی سازند سورگاه به ترتیب با سازند‌های آهکی و سخت سروک و ایلام به صورت همشیب همراه با مرز مشخص سنگ‌شناسی است. در این پژوهش با استفاده از نسبت روزن‌داران شناور به کف‌زی و رابطه تعیین عمقVan der Zwaan ، به طور کلی برای تورونین ـ سانتونین در سازند سورگاه محیط دریای باز عمیق (باتیال بالایی) با عمق متوسط 662  متر تعیین شد. در قاعده سازند سورگاه و در طول بایوزونMarginotruncana sigali-Dicarinella primitiva Zone  با سن تورونین پسین، میزان فراوانی فرم‌های عمیق(H3) و درصد روزن‌داران شناور (%P) افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده افزایش سطح آب است و رونق فرم‌های کارن‌دار و k-strategic مثل Dicarinella و Marginotruncana حاکی از شرایط الیگوتروفیکی و کاهش مواد مغذی است، همچنین کاهش فرم‌های بدون کارن مثل Muricohedbergella و Whiteinella نشان‌دهنده افزایش شوری در این بایوزون است. در میانه‌های سازند سورگاه و در بایوزون Dicarinella concavata Zone با سن انتهای تورونین پسین ـ کنیاسین تا اوایل سانتونین کاهش درصد روزن‌داران شناور (%P) و افزایش فرم‌های کم‌عمق (H1) حاکی از کاهش تدریجی سطح آب می‌باشد و افزایش فرم‌های بدون ‌کارن و r-strategic مثل Muricohedbergella و Whiteinella حاکی از وفور مواد مغذی و شرایط یوتروفیکی و کاهش نسبی شوری آب است. در رأس سازند سورگاه و در بایوزون Dicarinella asymetrica Zone با سن سانتونین پیشین شاهد نوسانات شرایط محیطی هستیم به این صورت که در ابتدا کاهش درصد روزن‌داران شناور (%P) و افزایش فرم‌های کارن‌دار و  k-strategicحاکی از افزایش مواد مغذی و شوری و شرایط الیگوتروفیکی است، اما در آخرین افق‌های آن افزایش فرم‌های بدون کارن و r-strategic حاکی از وفور مواد مغذی و شرایط یوتروفیکی و کاهش شوری آب است.

Keywords:

روزن‌بران شناور , کف‌زی , تورونین - سانتونین , یوتروفیکی , الیگوتروفیکی