مقایسه ژئوشیمیایی ماسه سنگ‌های سازند پادها در شمال بلوک‌های طبس و یزد: کاربردی برای جغرافیای دیرینه

به منظور مقایسه سنگ شناسی و ژئوشیمیایی (مطالعات خاستگاه) ماسه سنگ‌های سازند پادها به سن دونین پیشین ـ میانی در دو بلوک طبس و یزد، دو برش ازبک‌کوه (شمال بلوک طبس) و درونه (شمال بلوک یزد) انتخاب و نمونه‌برداری شده است. ضخامت سازند پادها در برش ازبک‌کوه 492 متر اندازه­گیری شده که اغلب از سنگ­‌های سیلیسی آواری، دولومیتی و تبخیری تشکیل شده در حالی که در برش درونه، این سازند شامل 310 متر سنگ‌های سیلیسی آواری و دولومیتی است. مطالعات پتروگرافی ماسه ­سنگ­‌ها در برش ازبک­ کوه عمدتاً نشان‌دهنده پتروفاسیس­‌های کوارتزآرنایت و ساب لیت­آرنایت (ساب چرت‌آرنایت) است درحالی که ماسه سنگ‌های برش درونه از دو پتروفاسیس کوارتزآرنایت و ساب‌آرکوز تشکیل شده است. داده­‌های ژئوشیمیایی عناصر فرعی و نادر خاکی و مقایسه آن‌ها با پوسته بالایی همراه با نسبت­‌های بین برخی از عناصر فرعی از قبیل La/Co، Th/Sc، La/Sc و  Th/Coنشان می­‌دهد که سنگ مادر ماسه سنگ‌­های سازند پادها در برش‌­های ازبک ­کوه و درونه از نوع آذرین اسیدی است. همچنین استفاده از نمودار مثلثی Th-La-Sc و Th-Sc-Zr/10 نشان داده است که ماسه سنگ­‌های برش ازبک‌کوه، اکثراً در محدوده غیرفعال قاره‌­ای و ماسه‌ سنگ­‌های برش درونه هم در محدوده فعال قاره‌­ای و هم غیرفعال قاره‌­ای قرار می­‌گیرند. این مطالعات نشان می­‌دهند که نهشته‌­های مورد مطالعه به سن دونین پیشین ـ میانی به احتمال در راستای باز شدن اقیانوس پالئوتتیس و حد فاصل تبدیل حاشیه ریفتی به حاشیه غیرفعال پالئوتتیس نهشته شده‌اند.

Keywords:

ماسه سنگ , ژئوشیمی , خاستگاه , سازند پادها , ازبک کوه , درونه