رحیم سلامت آذر - دکترای زبان و ادبیات فارسی

سید معین الدین قاسم انوار معروف به شاه قاسم ا ز مشای خ بزرگ اهل تصوف و از شاعران نیمه ی دوم قرن هشتم و نیمهی اول قرن نهم ب ه شمار می رود؛ شاه قاسم از جوانی شعر می سرود و شهرتی بهم زده و اشعارش زبانزد خاص و عام بود . او تالیفاتی به نظم و نثر به زبان فارسی دارد و جایگاه معنوی و عرفانی ویژه ای در زمان خود داشته است. زبان شعریش با توجه به سبک قرن نهم همان زبان عرفانی و عارفانه رایج در« سبک عراقی » است و دیوان اشعارش بیشتر در مورد وحدت وجود و اصطلاحات دینی و عرفانی است. هدف از این پژوهش، بررسی موسیقی درونی، بیرونی و کناری غزلیات شاعر با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- بسامدی و نشان دادن این مسیله است که موسیقی تا چه میزان بر نظم آهنگ شعر او تاثیر گذارده و اینکه قاسم انوار چگونه با استفاده از اوزان متنوع و ترفندهای بدیعی، معنی شعر را به خواننده القا کرده است. تحقیق بیانگر این مطلب است که شاه قاسم توانسته است با استفاده از شگردهای گوناگون موسیقی درونی، به کارگیری اوزان متنوع و خوش آهنگ، انتخاب واژههای زیبا و دلنشین، ایجاد تناسب، تکرار، هماهنگی آوایی واج ها و استفاده از انواع ایهام و دیگر آرایه های بدیعی بر روح خواننده اثر بگذارد و اشعار خود را دلنشین و دل انگیز جلوه دهد.

قاسم انوار، غزلیات، موسیقی درونی، موسیقی بیرونی و کناری