مایده یوسفیان - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

تغییر اقلیم و گرم شدن زمین اثرات مخربی بر حیات موجودات داشته و سبب تخریب اکوسیستم های طبیعی، وقوع سیل و خشکسالی و بر هم خوردن تعادل اقلیمی و اکولوژیکی می شود. ترسیب کربن فرآیندی است که طی آن دی اکسیدکربن اتمسفر جذب شده و در بافت های گیاهی و همچنین در خاک به صورت هیدارت های کربن تجمع و رسوب میکند. پوشش گیاه با بافت چوبی توانایی ترسیب کربن بیشتری دارد و در مراتع خشک بیشتر شامل فرم رویشی بوته ای است. در این مقاله با هدف ارزیابی توان ترسیب کربن گونه ای بوته ای درمنه کوهی (Artemisia aucheri)، بخشی از مراتع خشک در استان سمنان انتخاب شد. به طوری که نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک در قالب ۰۲ پلات ۱*۱ متر مربعی در طول ۲ ترانسکت عمود بر هم به طول ۱۰۰ متر انجام شد. میزان کربن آنها به روش احتراق تعیین گردید. نمونهبرداری از خاک نیز در دو عمق ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتیمتر در محدوده ریشه و خارج از محدوده ریشه انجام شد. جهت تعیین کربن آلی خاک از روش والکی- بلک استفاده شد. سپس با محاسبه وزن مخصوص ظاهری (gr/cm۳) خاک در هر عمق و ضرب میزان کربن آلی خاک در وزن مخصوص ظاهری، وزن کل کربن ترسیب شده در خاک بدست آمد. به منظور بررسی و مقایسهی میزان ترسیب کربن خاک و در هر عمق از آزمون t مستقل استفاده گردید. این بررسی به کمک نرم افزارهای آماری EXCEL و SPSS v.۱۶ انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اندام زیر زمینی (ریشه) با ۴۳۵/۲۹ کیلوگرم بر هکتار بیشترین میزان ترسیب را در بین سایر اندام ها (شاخ و برگ، ساقه) داشته است. همچنین میزان ترسیب کربن خاک در عمق ۱۵-۰ نسبت به عمق ۳۰-۱۵ سانتیمتر بیشتر بوده و گونه درمنه کوهی تاثیر معنی دار (در سطح ۵%) بر ذخیره کربن آلی در عمق ۳۰-۱۵ سانتیمتری بین دو منطقه محدوده ریشه و خارج از محدوده ریشه داشته است در حالی که در عمق اول تاثیر معنی داری بر میزان ذخیره کربن نداشته است.

اکوسیستم های طبیعی، کربن، بافت گیاهی، تغییر اقلیم، مرتع