بررسی عوامل موثر بر عود بیماری در مبتلایان به سرطان پستان با استفاده از مدل شفا یافته ناآمیخته پواسن بتا وایبل

مقدمه: در سال‌های اخیر درمان در بسیاری از بیماری‌ها بویژه سرطان‌ها‌ پیشرفت قابل توجهی یافته است، بنابراین تعداد بیمارانی که مرگ را تجربه نمی‌کنند افزایش یافته است و در نتیجه بکارگیری مدل‌های شفایافتگی مؤثرتر از مدل‌های معمول بقا است. هدف از این مطالعه برآورد نسبت شفای بدون عود سرطان پستان با استفاده از مدل شفا یافته‌ی ناآمیخته پواسن بتا وایبل و بررسی عوامل موثر آن می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه کوهورت از اطلاعات 271 بیمار مبتلا به سرطان پستان استفاده شد که در سال‌های 1385- 1376 به پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی مراجعه کرده بودند. فاصله زمانی تشخیص بیماری تا رخداد عود بیماری محاسبه شد و تاثیر عوامل موثر بر آن ابتدا با استفاده از مدل بقای کاکس به عنوان معمول‌ترین روش تحلیل بقا برآورد شد. سپس با محاسبه نسبت شفایافتگی از عود، تاثیر عوامل موثر بر بقا و شفای بیماران با استفاده از مدل‌های وایبل و شفایافته ناآمیخته بتا وایبل پواسون تحلیل شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‏افزار R 3.4.1 انجام شد و سطح معنی‌داری 5 درصد در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که 17(3/6%) نفر از بیماران پس از درمان دارای عود بودند. بقای یک، سه و پنج ساله بیماران به ترتیب 97/0، 96/0 و 93/0بود. نتایج نشان داد مدل بتا وایبل پواسون با کمترین معیار آکائیکه، بهترین برازش را به داده‌ها دارد. براساس این مدل، گیرنده استروژن مثبت از عوامل موثر بر شفایافتگی بود (HR=0.27) و نسبت شفایافتگی 92% برآورد شد. نتیجه‏ گیری: مطابق نتایج این مطالعه، متغیر گیرنده استروژن مثبت بعنوان عامل موثر بر شفای بیماری شناخته شد. مدل‌ شفایافته بتا وایبل پواسون برازش بهتری به داده‌ها داشت. به دلیل این که این مدل علاوه بر عوامل مؤثر بقا، عوامل مؤثر بر شفایافتگی را نیز تحلیل می‌کند، استفاده از این مدل در بررسی پیامدهایی با رخداد کم پیشنهاد می‌شود.

Keywords:

Breast Cancer , Cure Fraction , Survival Analysis , تحلیل بقا , سرطان پستان , نسبت شفایافتگی